مقایسه ساختار تشریحی ریشه و ساقه (فصل 3 زیست و آزمایشگاه 1)

.

مقایسه ساختار تشریحی ریشه و ساقه (فصل 3 زیست و آزمایشگاه 1)

 

الف) ساختار تشريحي ريشه

اجزاء

بافت هاي سازنده

ويژگي ها

ساختار

1- روپوست

روپوست

عدم وجود پوستک (کوتيکول) و کلروپلاست و وجود تارکشنده (کمک به جذب آب و مواد معدني)

به صورت يک لايه در خارجي ترين بخش ريشه

2- پوست

بافت هاي زمينه اي (پارانشيم، کلانشيم و اسکلرانشيم)

سلول ها فاقد کلروفيل ولي داراي واکوئل هاي بزرگ براي انتقال مواد

داراي سه بخش مجزا به نام اگزودرم (لايه بيروني پوست در برخي گياهان که چوب پنبه اي و سوبريني است)، لايه مياني، آندودرم (لايه داخلي که چوب پنبه اي و سوبريني است کمک به ايجاد فشار ريشه اي). وسعت پوست ريشه معمولابيشتر از وسعت پوست ساقه است.

3- استوانه مرکزي

بافت هاي هادي (آوندها) و بافت زمينه اي (مغز ريشه و دايره محيطيه)

آوندهاي چوب و آبکش به صورت يک در ميان قرار گرفته اند و مرکز آن را آوندهاي چوب پر مي کنند (مغز تحليل مي رود). آوندهاي چوبي در مقطع عرضي ريشه شکل ستاره را ايجاد مي کنند.

دايره محيطيه (خارجي ترين لايه)، آوندهاي چوب و آبکش، اغلب پارانشيم مغزي وجود ندارد. در گياهان علفي حد فاصل آوندهاي چوب و آبکش، مغز ريشه و اشعه مغزي که پارانشيمي هستند وجود دارند. حجم مغز ريشه نسبت به مغز ساقه کمتر است.

ب) ساختار تشريحي ساقه

اجزاء

بافت هاي سازنده

ويژگي ها

ساختار

1- روپوست

روپوست

داراي کوتيکول، معمولا فاقد کلروپلاست به غير از سلول هاي نگهبان روزنه

اغلب به صورت يک لايه در خارجي ترين قسمت ساقه

2- پوست

بافت هاي زمينه اي (پارانشيم، کلانشيم و اسکلرانشيم)

بيشتر نقش محافظتي دارد. در گياهان علفي، بعضي سلول هاي آن فتوسنتز نيز انجام مي دهند (مانند کلرانشيم). فاقد آندودرم فعال مانند ريشه جهت جابجايي مواد است.

وسعت پوست ساقه معمولا کمتر از وسعت پوست ريشه است.

3- استوانه مرکزي

بافت هاي هادي (آوندها)، بافت زمينه اي (دايره محيطيه که درشکل کتاب نشان داده نشده است، اشعه هاي مغزي و مغز)

بين دستجات آوندي، بافت پارانشيمي وجود دارد که اشعه مغزي را مي سازند. مغز ساقه در گياهان علفي پارانشيمي (زنده) و در گياهان چوبي بيشتر از چوب پسين (مرده) تشکيل شده است.

آوندهاي آبکش در قسمت بيرون و آوندهاي چوب در قسمت دروني تر به صورت هم پهلو (روبروي هم) قرار گرفته اند (آوندهاي آبکش روي قاعده آوندهاي چوبي قرار مي گيرند). در مرکز ساقه، بافت مغز (پارانشيم) وجود دارد. حجم مغز ساقه نسبت به مغز ريشه بيشتر است.

* در درون پوست هم در ريشه و هم در ساقه گياهان چوبي و غيرعلفي، کامبيوم چوب پنبه ساز (مريستم پسين) به سمت خارج، چوب پنبه و به سمت داخل، پارانشيم ثانويه پوست را ايجاد مي کند.

* هم در ريشه و هم در ساقه گياهان چوبي و غيرعلفي، کامبيوم آوند ساز (مريستم پسين) به سمت خارج، آبکش پسين و به سمت داخل، چوب پسين را توليد مي کند.

دکتر رضا آرين منش

 

مطالب مرتبط

Menu