تحليل درس‌هاي اختصاصي رشته‌ي انساني
بودجه‌بندي رياضي در كنكور سراسري انساني سال‌هاي 90 تا 95
تحليل كنكور 95
از «کتاب ریاضی 1 » مانند سالهای گذشته از مباحث اعداد و نمادها، اتحادها و تجزیه‌ها، مثلثات و معادله‌‌ی درجه دوم و نامعادله سؤالی طرح نشده است. سؤال‌هاي 101، 102 و 103 به‌ترتيب از مبحث مجموعه‌ها، توان و ساده کردن رادیکال‌ها نسبت به سال قبل سؤالاتی ساده‌تر با محاسبات کوتاه‌تری هستند. سؤال 104 از عبارات گویا مانند تمرین 6 صفحه‌ي 164 کتاب درسی است که محاسبات ساده‌ای دارداما نحوه‌ي طراحي اين سؤال در کنکور 6 سال اخیر نو و جديد است. سؤال 105 سؤالی دشوار و ترکیبی از مباحث عبارات گویا و تقسیم چند جمله‌ای بر چند جمله‌ای است که محاسبات طولانی دارد و ایده‌ی سؤال جدید است.تحليل كنكور 95:
از کتاب «آمار و مدل‌سازی» مانند سالهای قبل یک سؤال مفهومی (سؤال 107 از نمودار دایره‌ای) و دو سؤال محاسباتی (سؤال 106 از جدول دسته‌بندی داده‌ها و 108 ترکیبی از مباحث نمودار ساقه و برگ، نمودار جعبه‌ای و واریانس است) آمده است.
از کتاب «ریاضی سال سوم» همانند سالهای قبل 2 سؤال از مبحث تابع، 2 سؤال از مبحث معادله و تابع‌هاي درجه‌ي دوم و یک سوال از مبحث تركيبيات آمده است که نحوه‌ي طراحي اين سؤال‌ها مشابه کنکور 6 سال گذشته است.
از کتاب «ریاضی پایه» مانند دو سال گذشته از مبحث استدلال رياضي سؤالی طرح نشده است، از مبحث دنباله‌ها دو سوال (114 دنباله‌ي حسابی، 115 دنباله‌ي مثلثی)، از مبحث لگاريتم و كاربرد آن دو سؤال (116 و 117)، از مبحث بهینه‌سازی يك سؤال (118) و از مبحث احتمال دو سؤال (119 و 120)، طرح شده است.
بودجه‌بندي اقتصاد در كنكور سراسري انساني سال‌هاي 90 تا 95
تحليل كنكور 95:
در كنكور سراسري 95 سؤال چالش برانگيز و مفهومي خاصي، نداشتيم و تنها با خواندن دقيق متن كتاب درسي قادر به پاسخ‌گويي سؤالات بوديم.
تعداد مسائل همانند سال گذشته 7 مسأله كه تماماَ تکراری و فاقد نکته‌‌ی جدید یا خلاقانه بودند.
پاسخ‌گویی به تمامی سؤال‌ها در مدت زمان اندک امکان‌پذیر بود زیرا تنها با يافتن پاسخ صحيح یك قسمت از سؤال گزينه‌ي صحيح مشخص مي‌شد.
تمرکز بیشتر بر متن کتاب درسی است و سؤال‌های 121 و 130 از قسمت‌هایی از کتاب است که شاید کم‌تر طراحی به آن‌ها دقت کرده باشد.
در كنكور امسال سعی شده است از تمامی مباحث کتاب سؤال طرح شود و تنها از مباحث بازار و دولت و توسعه هیچ سؤالی طرح نشده است.
به‌طور كلي كنكور امسال را در مقايسه با سال قبل مي‌توان بسیار آسان‌تر دانست که بسیار به کنکورهای گذشته به خصوص كنكور سراسری 92 (سؤال‌هاي 123، 125، 128، 129، 134 و 135) شبیه است.
بودجه‌بندي ادبيات اختصاصي در كنكور سراسري انساني سال‌هاي 90 تا 95
تحليل كنكور 95:
در سؤالات ادبیات اختصاصی کنکور 95 چیزي ما را شگفت‌زده نکرد. مانند هر سال سؤالات از چهار کتاب تاریخ ادبیات ایران و جهان( 1)، تاریخ ادبیات ایران و جهان( 2)، آرایه‌هاي ادبی و ادبیات سال چهارم و در زیرموضوع‌هاي تاریخ ادبیات، قافیه، عروض، نقد ادبی، آرایه، سبک‌شناسی و مفهوم مطرح شده بود. تنها نکته‌ي جدیدي که در این بین به چشم می‌خورد، نحوه‌ي چینش سؤالات آرایه بود که هر سال بعد از سؤالات تاریخ ادبیات می‌آمد و امسال در میان سؤالات ادبیات چهارم و در واقع، بین نقد ادبی و سبک‌شناسی آمده بود. در ادامه سؤالات هر زیرموضوع به طور جداگانه مورد بررسی تفصیلی قرار می‌گیرد:
تاریخ ادبیات10 :سؤال اول درس را به خود اختصاص داده است که 5 تاي نخست آن از کتاب تاریخ ادبیات ایران و جهان( 1) و 5 تاي دوم از کتاب تاریخ ادبیات ایران و جهان( 2) مطرح شدهاند، در هر یک از دو کتاب نیز 3 سؤال اول به تاریخ ادبیات ایران و 2 سؤال بعد به تاریخ ادبیات جهان اختصاص دارند. چینشی که کاملاً مطابق انتظار بود. نکته‌ي مهمی که در خصوص سؤالات تاریخ ادبیات قابل ذکر است آن است که بر خلاف گذشته، دیگر صرف تأکید طراحان کنکور بر آثار ادبی نیست بلکه بخش اعظم سؤالات از متن دروس تاریخ ادبیات مطرح می‌شود. در این زیرموضوع با سؤال دشوار یا سؤالی که از جهت تیپ تازگی داشته باشد، مواجه نبودیم و سطح دشواري این 10 سؤال را می‌توان متوسط رو به ساده ارزیابی کرد.
قافیه2 :سؤال مطروحه در این مبحث، کاملاً آشنا و قابل انتظار بودند و بر خلاف کنکور 94 که داراي یک سؤال تازه، دشوار و چالش‌برانگیز از مبحث قافیه بود ،2 سؤال امسال دشواري خاصی نداشت و با تسلطی نسبی بر مباحث کتاب درسی، قابل پاسخ‌گویی بود.
عروض:5 سؤال بعدي ادبیات اختصاصی به مبحث عروض اختصاص دارد که در این بین ،2 سؤال مربوط به تشخیص وزن ابیات و 3 سؤال مربوط به مبحث اختیارات شاعري است. تقریباً تمام داوطلبان کنکور علوم انسانی با مبحث شناخت نام بحور عروضی مشکل دارند. نکته‌اي که لازم به ذکر است این است که هرچند در سؤال 148 نام بحر نیز خواسته شده، اما با یافتن وزن صحیح بیت صورت سؤال به راحتی می‌توان به جواب رسید و نیازي به دانستن نام بحر نیست. بنابراین، به نظر میرسد زیاد لازم نیست داوطلبان خود را نگران این مبحث کنند. اما طرح 3 سؤال از مبحث اختیارات شاعري نشان‌دهنده‌ي این است که این مبحث از اهمیت فوق‌العاده‌اي براي طراحان کنکور برخوردار است. سؤالات عروض امسال نیز در مجموع چیز جدیدي نداشت و سطح دشواري آن نیز متوسط و با توجه به طبع سؤالات عروض، کمی رو به دشوار بود.
نقد ادبی:تنها سؤال نقد ادبی آزمون امسال (سؤال 153) سؤالی بسیار ساده و حفظی از مبحث نقد روانشناسی بود که بعید است داوطلبان را دچار چالش کرده باشد. رویکرد سؤالات نقد ادبی در سال‌هاي اخیر تقریباً به همین شکل بوده است.
آرایه:5 سؤال از این درس طرح شده که همگی به صورت ترکیبی هستند و در درس ادبیات اختصاصی کنکور امسال، شاهد هیچ سؤال تک آرایه‌اي نیستیم. شاید علت این مسأله دشواري بیشتر سؤالات ترکیبی از سؤالات تک‌آرایه باشد. سؤالات آرایه‌ي امسال از 3 تیپ مختلف و قابل انتظار طرح شدهاند.
سبک‌شناسی:یک سؤال( 159) از این مبحث در کنکور امسال طرح شده که سؤالی معمول و نسبتاً ساده است.
مفهوم: 6 سؤال پایانی ادبیات اختصاصی کنکور 95 به این مبحث اختصاص دارد که داراي 5 سؤال معمول به صورت قرابت معنایی و یک سؤال تصویرسازي است که در مجموع، چیز خاص و جدیدي نسبت به سال‌هاي گذشته ندارد. چالش‌برانگیزترین سؤال این مبحث سؤال 161 است که داوطلب را بین گزینه‌هاي 1 و 3 مردد میکند.
در مجموع، سؤالات ادبیات اختصاصی کنکور 95 سؤالاتی خوب و بدون اشکال علمی به نظر میرسند. سطح دشواري این سؤالات متوسط است و بدون چالشی چندان جدي، به ارزیابی داوطلبان می‌پردازد.
بودجه‌بندي عربي اختصاصي در كنكور سراسري انساني سال‌هاي 90 تا 95
تحليل كنكور 95:
تحليل كلي سطح دشواري:
آزمون عربي اختصاصي انساني 95 از سطح نسبتاً دشواري برخوردار بوده است.
ترجمه، تعريب و مفهوم (سؤال‌هاي 166 تا 171)
همان‌طور كه در جدول بالا مي‌بينيد، امسال نيز سؤال مفهوم و تعريب چهارعبارتي در اين بخش وجود نداشت، رويكرد جالب اين بخش استفاده از عبارات اصطلاح مانند در سؤال ترجمه‌ي چهارعبارتي (سؤال 169) است. هيچ سؤالي از نكات اختصاصي عربي انساني در اين بخش گنجانده نشده است.
تشكيل و تحليل صرفي (سؤال‌هاي 172 تا 175)
سؤالات تشكيل مانند بسياري از كنكورهاي گذشته و هم‌چنين آزمون‌هاي كانون يك سؤال از متون عادي و يك سؤال از متون قواعد كتاب سال چهارم استخراج شدهاند كه برخلاف سبك سال قبل، از عنوان (عيّن الصحيح) استفاده شده است. نوع رويكرد سؤال 173 كه متن كتاب را با يك مثال تركيب كرده است، جالب توجه است. سؤالات تحليل صرفي نيز متداول و معمول هستند.
قواعد (سؤال‌هاي 176 تا 185)
بخش قواعد در اين آزمون، سطح نسبتاً بالايي دارد (سؤال‌هاي 178، 181 و 185) و سؤالات مطرح شده اكثراً نكات ريز و مفهومي را هدف قرار داده‌اند. در جدول بالا توزيع سؤالات بين قواعد پايه و قواعد سال چهارم را مشاهده مي‌كنيد.
تمركز بخش اساليب جمله و بلاغت به‌جاي صورت و ظاهر بر مفاهيم است.
بودجه‌بندي تاريخ در كنكور سراسري انساني سال‌هاي 90 تا 95
بودجه‌بندي جغرافيا در كنكور سراسري انساني سال‌هاي 90 تا 95
تحليل كنكور 95:
در كنكور امسال سوال چالش برانگیز وجود نداشت و سوالات تماماً از متن کتاب درسی طراحی شده بودند و پرسش‌هايي كه مفهومي و يافته‌هاي تركيبي دانش‌آموزان را دربرگرفته باشد مشاهده نمي‌شود و به‌طور كلي سطح دشواري آن در حد انتظار و تا حدودي آسان بود.
گرایشی که از جهت مفهوم سؤالات از سال 90 شروع شده در كنكور امسال هم دنبال مي‌شود.
در كنكور امسال سوالاتی که بیشتر به دنبال چرایی، علل و توضیح یه امر هستند، آمده است.
از سوالات جای خالی صرف یا پاسخ‌های یک‌کلمه‌ای (سؤال‌هاي186، 188، 193، 195، 198 و 213)به ندرت استفاده شده است.
در كنكور امسال سوالات چندقسمتی که در کنکورهای چند سال اخیر هم آمده است، وجود داشت که البته بیشتر در درس جغرافی شاهد این نوع سوالات بودیم. (سؤال‌هاي 201، 203، 206،207 و 210جغرافی و سوال 198 تاریخ)
نکته‌ي جالب توجه این است که بعضی از دروس یا صفحاتی که کم‌اهمیت تلقي مي‌شدند در کنکور 95 مورد سوال واقع شدهاند، مثل: صفحات ابتدایی درس 5 تاریخ شناسی/درس‌هاي 9 و 13 جغرافی 1
در درس جغرافي گرايش به طرح سؤال از مباحپ پاياني كتاب در جغرافياي 1 و 2 بيش‌تر بوده است. اما در جغرافياي سال چهارم توزيع متوازن‌تري در گزينش سؤالات از مباحث مختلف كتاب وجود داشت.
در بيش‌تر گزينه‌هاي سؤالات درس جغرافيا طيف وسيعي از اطلاعات دانش‌آموزان سنجيده مي‌شود. ( سؤال‌هاي 202، 205، 206، 212 و 214)
از مباحثي چون مقياس و منحني‌هاي ميزان كه اغلب مورد اقبال طراحان در سال‌هاي گذشته بود، پرسشي مطرح نشده است.
تیپ بندی سوال 201 جغرافی در کنکورهای اخیر سابقه نداشته استو امسال بار اول بود که از این نوع سوال استفاده شده است، البته از این شیوه به کرات در آزمون‌های کانون ديده مي‌شود.
در درس تاريخ سؤالي از قسمت پاورقي و تصاوير طرح نشده بود.
بودجه‌بندي علوم‌اجتماعي در كنكور سراسري انساني سال‌هاي 92 تا 95
تحليل كنكور 95:
سطح سؤالات علوم‌اجتماعی نسبت به سال گذشته دشوارتر بود و طولاني بودن سؤالات و چندقسمتي بودن گزينه‌ها جلب توجه مي‌كرد.
تعداد سؤالات تركيبي بين سه كتاب:
سؤال‌های ترکیبی جامعه‌شناسی سال دوم و علوم‌اجتماعی: 1 سؤال،
سؤال‌های ترکیبی جامعه‌شناسی سال سوم و علوم‌اجتماعی سال چهارم: 3 سؤال
سؤال‌های ترکیبی سه سال: 5 سؤال
ساير سؤال‌ها بيش‌تر به‌صورت تركيبي از مباحث يك كتاب طرح شده بود.
سؤال‌ها مفهومی‌تر از سال گذشته بودند و ترتیب خاصی نداشت یعنی به‌ترتیب کتاب‌ها یا به‌ترتیب درس‌های هر کتاب طرح نشده بود. علاوه‌بر این سؤالات چندقسمتی و تا حدی طولانی بودند. بعضی از سؤال‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده بودند که جابه‌جا شدن و یا تغییر یک کلمه گزینه‌ها درست یا غلط مي‌شد. بنابراین لازم بود تا سؤال‌ها دقیق مطالعه شوند و به‌طور كلي پاسخ‌گويي به سؤالات زمان‌بر بود.
در كنكور امسال مانند سال گذشته سؤالات جاي‌خالي طرح نشده بود.
سؤالات 226، 227 و 229 به‌ترتيب مشابه سؤال‌هاي 222، 230 و 233 كنكور 94 است.
بودجه‌بندي فلسفه و منطق در كنكور سراسري انساني سال‌هاي 90 تا 95
تحليل كنكور 95:
تحليل كنكور 95:
سؤالات منطق و فلسفه‌ي امسال نيز همانند چند سال گذشته، به‌صورت كاملاً مفهومي و دشوار طراحي شده است كه البته چندان دور از انتظار نبود و تا حدود زيادي قابل پيش‌بيني.
سطح دشواري كلي سؤالات نسبت به سال گذشته بالاتر است و سؤالات خلاقانه و جديدي در تركيب سؤالات ديده مي‌شود. تيپ سؤالات امسال از چندقسمتي، به تك قسمتي‌هاي مفهومي و تركيبي تغيير كرده است.
در مورد ترتيب سؤالات بايد گفت همانند سال‌هاي گذشته ابتدا منطق سپس فلسفه‌ي سال سوم و در نهايت فلسفه‌ي سال چهارم آمده است و اين ترتيب همواره در كنكور سراسري ثابت بوده است ولي ترتيب درس‌ها در چيدمان سؤالات رعايت نشده بود.
در كنكور 95، در 4 سؤال از افعال منفي استفاده شده است كه به‌استثناي سال 93 (9سؤال) از نظر تعداد به ثبات 4 الي 5 سؤال رسيده است.
چند سالی است که سوالات درس منطق مفهومی گشته و هرساله اسلوبی جدید به خود می‌گیرد که مبتنی بر فهم عمیق مفاهيم کتاب است. لازمه‌ی پاسخ‌گویی به سوالات منطق امسال نیز به گونه‌ای بود که نیازمند تسلط کامل بر کتاب و قدرت بازیابی بالا و ترکیب مطالب بود. رویکرد طراحان به این صورت بود که گزاره‌ای کلی را در گزینه‌ها گنجانده تا قدرت دانش‌آموزان را در تشخیص صحت یا یافتن مثال نقض دریابند.
برای مثال در سؤال236 که از مفهوم عرضی سؤال شده است در گزینه 4 درباره مفهوم عرض مقرر میدارد که :« مصادیقی از ماهیت آن را ندارند» درحالی‌که دانشآموز باید استنتاج کند از آنجایی که در برخی موارد عرض قابل تفکیک از ذات نیست پس در برخی مواقع اتفاقاً همه‌ی مصادیق ذات آن عرض را دارا هستند مانند سه زاويه داشتن برای مثلث. این مطلب از قسمتی از کتاب که ملاک تفکیک ذاتی از عرضی رابیان میکند و سه زاویه داشتن مثلث را عرض غیر قابل انفکاک از ذات می‌داند استخراج شده است.
شاهد مثال دیگر آنکه مثلا این نکته که جوهر جنسی است که نوع واقع نمی شود به این صورت در گزینه 2 سوال 238 بروز یافته که « هر جنسی خودش مرکب از یک جنس و فصل است» . دانشآموز باید بداند که مثال نقض برای این گزاره‌ی کلی، جوهر است. البته در اینجا گزینه «1» که مقرر میدارد: « هرجنسی زیرمجموعه جنس‌های بالاتر خود است» نیز مانند گزینه 2 ناصحیح به نظر میرسد چه اینکه جوهر جنسی است که بالاتر از خود جنس دیگری ندارد و نباید گفته شود که منظور از جمله، جنسی است که در بالای آن جنس دیگری وجود دارد ، چرا که جمله ی گزینه 1 ظهور بر این دارد که گویا هرجنسی در بالای خود جنس دیگری دارد حال آنکه درمورد جوهر چنین نیست. امید است که طراحان محترم به این ظرافت ها توجه نمایند.
همچنین دید ترکیبی در مطالعه منطق نیز مد نظر بوده است برای مثال در صفحه 10 کتاب تلویحا میخوانیم: که تعریف صحیح دارای مفاهیم درونی است. طراح محترم در گزینه 2 سوال239 با افزودن قید همه و بیان:« هرتعریف درستی همه ی مفاهیم درونی را دارد» میخواهد یادآوری تعاریف رسم تام وناقص را به عنوان مثال نقض این گزاره بسنجد.
مورد دیگر اینکه در قسمت تقویت مهارت صفحه 82 کتاب می خوانیم که یکی از راه های بدست آمدن ماده قضیه بداهت است از طرف دیگر دانش آموزان در درس فلسفه آموخته اند که امر بدیهی نه اثبات شدنی است و نه انکار شدنی. پس با این ترکیب این دو نکته گزینه 4 سوال 242 که مقرر داشته « همیشه مقدمات استدلال با استدلال های قبلی اثبات شده اند» رد می شود.
نکته دیگر اینکه مشابه سوال 241 را در کنکور سراسری داخل و خارج از کشور سال 94 می بینیم با این تفاوت که در آزمون امسال در صورت سوال دو جمله به عنوان محور سوال داده شده است حال آن که در کنکور سال 94 یک جمله داده شده بود که تغییر سال جاری سبب دشواری سوال گشته است.
نکته ی دیگری که قابل توجه است اینست که در کتاب درسی هنگامی که مثال های مربوط به عکس نقیض مشاهده می شود، نقیض محمول با ذکر کلمه ی« غیر» نشان داده شده است که تشخیص عکس نقیض بودن قضیه را ساده میکند. لکن در سال 94 و سوالات امسال نقیض محمول به صورت تغییر واژه بروز کرده است. مثلا به جای « غیر هادی» از «عایق» استفاده شده است که این مساله نیز به این دلیل است که دانش آموزان عکس نقیض را به درستی فهمیده باشند و از حفظ اسالیب موجود بپرهیزند.
نتیجه اینکه مطالعه‌ی درس منطق نیازمند شکافتن لایه‌های سطحی کتاب و به‌دست آوردن دید ترکیبی است و صرفاً با دانستن اولیات کتاب درسی نمی‌توان به سوالات پاسخ داد بلکه باید با دیدی تحلیلی و ترکیبی به مطالب نگریست.
بودجه‌بندي روان‌شناسي در كنكور سراسري انساني سال‌هاي 90 تا 95
تحليل كنكور 95:
الف) بودجه‌بندي فصول كتاب
چنانچه از مقایسه تعداد سوالات هر فصل در چند سال اخیر در جدول بالا مشاهده می‌نمایید، فصل چهارم که در چند سال اخیر مورد توجه طراحان نبوده امسال 6 سال به خود اختصاص داده است. با این حال از اهمیت فصل دوم کم نشده و همچنان پر تعدادترین سوال را در کنکور دارد.
ب)سطح دشواری سوالات در مقایسه با سالهای گذشته
سطح دشواری سوالات چندان تفاوتی با سالهای قبل نداشته است و همچنان با تعداد زيادي از سوالات با طرح مستقیم از مطالب کتاب مواجه هستیم. در واقع می‌توان گفت با مطالعه‌ی سطحی درس اين درس، داوطلبان می‌توانستند درصد نسبتاً مطلوبی در کنکور امسال به‌دست بياورند. مفاهیم در درس روانشناسی بسیار قابل تعمق و تأمل هستند اما طراحان کنکور در سالهای اخیر بر سوالات از مطالب سطحی کتاب تأکید داشته‌اند و بنابراین نمی‌توان سطح این آزمون را دشوار دانست هرچند ساده دانستن آن نیز چندان صحیح نیست.
ج)نوآوری ها در سوالات
نوآوری جدید سوالات در فصل چهارم مشاهده می‌شود که طراحان از جداول این فصل دو سوال مطرح نموده‌اند(سوالات 272و275) که اولین مورد هر جدول در سوال مورد پرسش واقع شده است، حال آنکه از نوع جدول و مطالب مباحث مربوطه، اولویت بندی و ترتیبی بین موارد، به ذهن نمی‌رسد.
موضوع دیگر سوالاتی است که نمی‌توان مستقیم از متن کتاب پاسخ آن را یافت اما چندان هم دشوار به نظر نمی‌رسد که دانشآموز را به چالش بکشاند. مانند سوالات 263 و 265 که البته طرح چنین سوالاتی در سالهای اخیر دیده شده است.
همچنین جالب توجه است که از مباحث «رسش و یادگیری» ،«انواع حافظه بلند مدت» و «سندروم انطباق عمومی» هر کدام دو سوال طرح شده است.
د)نگاه کلی به آزمون
به طور کلی آزمون روانشناسی مطلوب و مناسبی را شاهد بودیم به گونه‌ای که هم در بردارنده سوالات سطح ساده، متوسط و نسبتاً دشوار بوده و هم تغییر چندانی در مقایسه با سالهای گذشته نداشته است.
