روش های ایجاد ادراک خود ارزشمندی در کودکان

. قدردانی کردن: یکی از روشهای بسیار موثر در رشد خودپنداره مثبت یا ادراک خودارزشمندی کودکان، قدردانی کردن است. این عمل کمتر از سوی بزرگسالان نسبت به کودکان اعمال می شود و معمولا ما توقع داریم که ...

روش های ایجاد ادراک خود ارزشمندی در کودکان


 

۱. قدردانی کردن: یکی از روشهای بسیار موثر در رشد خودپنداره مثبت یا ادراک خودارزشمندی کودکان، قدردانی کردن است. این عمل کمتر از سوی بزرگسالان نسبت به کودکان اعمال می شود و معمولا ما توقع داریم که کوچکتر ها از بزرگ ترها تشکر و قدردانی کنند. باید این برداشت که تنها احترام بزرگتر ها واجب است را تغییر دهیم! دقت بفرمایید تنها... یعنی علاوه بر پاسداشت احترام بزرگ تر ها باید تمرین قدردانی کردن از کوچک تر ها را هم در خودمان پرورش دهیم.

۲. عمومیت ندادن: دلیلی وجود ندارد که از ۲جهت دست به عمومیت دادن بزنیم: جهت اول مربوط به ناکامی های کودک می شود و جهت دوم مربوط به مقایسه کردن وی با دیگران. مثلا اینکه بگوییم: "تو همیشه در بازی فوتبال از من شکست می خوری" یا اینکه "نگاه کن! فلانی همیشه از تو مرتب تر هست". در اینگونه موارد براحتی خودارزشمندی کودک زیرسئوال می رود و رفتار ما اثرات تخریب گرانه زیادی همراه خواهد داشت. چیزی که مهم است قضاوت عادلانه و آنهم حال نگر درباره عملکرد کودک است و نه توانایی وی. چون ممکن است عملکرد کودک تنها با استفاده از حد کمی از توانمندی هایش حاصل شده باشد.

۳. توجه کردن به جنبه های مثبت: حتی در جریان مشاوره هم یکی از اصول بازخورد دادن اینست که ابتدا از جنبه های مثبت شروع کنیم. زمانی که مخاطب ما یک کودک است رعایت این اصل بسیار مهم تر می شود زیرا کودک از ظرفیت کلامی کمتری نسبت به بزرگسال برخوردار است و نمی تواند احساسات خود را بخوبی نمایان سازد واز این جهت بسیار از احساسات دردناک کودک در قالب گریه های طولانی مدت، خشم دراز مدت، کژ رفتاری ها، اختلال در خواب و... بروز پیدا می کند. همیشه یادمان باشد که برای بیان نقاط ضعف یا عملکرد منفی کودک باید ملایم رفتار کنیم و هیچ وقت او را در جمع دیگران زیر سئوال نبریم.

۴. مسئولیت دادن: یکی از روش های بسیار موثر برای افزایش ادراک خودارزشمندی و سایر ویژگی های مثبت که سازنده خودپنداره انسان هستند، مسئولیت دادن است. والدین و مربیان می توانند با درنظر داشتن میزان توانایی کودک یا سطح رشدی وی مسئولیت هایی برایش درنظر گیرند. مثلا می توان از کودک بالای ۳سال انتظار مسواک زدن، کمک کردن در شستن ظرف ها و مرتب کردن اتاقش را داشته باشیم. هرچند به ظاهر این رفتارها سخت گیرانه است اما می تواند همکاری جویانه باشد و در رشد مسئولیت پذیری او بسیار موثر است. مهم این است که کودک ما از بودن درجمع خانواده و اداره آن احساس خوبی داشته باشد.

۵. توجه به سازمان نیازهای کودک: مفهوم سازمان نیازها به این معناست که نیازها در تمام انسان ها مشترک هستند اما اولویت بندی آن متفاوت می باشد. ممکن است که در نظر برخی نیاز به عشق و تعلق اهمیت بالایی داشته باشد و در نظر برخی نیاز به قدرت یا در نظر برخی نیاز به تفریح و در دیگری نیاز به بقاء. این سازمان پویای نیازهای انسانی تحت تاثیر متغیرهای مختلفی است که مهم ترین آن انتظارات والدین، برادر - خواهرها، انتظارات مدرسه و رسانه هاست. والدین بایستی به سازمان نیازهای کودک توجه کنند و آن چیزی که مهم است تشخیص نیازهای واقعی آنان است. نیازهای واقعی با هنجار جامعه تعریف نمی شود زیرا ممکن است که هنجار جامعه جلوتر یا عقب تر از تکالیف رشدی کودک باشد. مثلا خرید تبلت برای کودک ۷ساله در سازمان نیازهای او موضوعی اساسی نیست ولی شرکت او در گروه های همسال و یادگیری بازی های دسته جمعی موضوعی مهم و اساسی است.

 ۶. محترمانه خطاب کردن: متاسفانه بسیاری از اطرافیان کودک در خطاب کردن جانب اخلاق را رعایت نمی کنند. اینکه اسم کودکان خودمان یادیگران را بدرستی بر زبان نیاوریم یا محترمانه او را مخاطب قرار ندهیم در کاهش ادراک خودارزشمندی اش بسیار موثر است. مثلا بجای گفتن: "دختر گلم! علی جان! عزیز بابا! و..."، بگوییم: "ممّد! فِری! و... که از گفتن آن معذورم!". یادمان باشد که رفتار کلامی همراه با رفتار غیرکلامی در نشان دادن احساساتمان به کودکان نقش مستقیم دارد و نباید به خودمان یا دیگران اجازه دهیم خارج از چهارچوب اخلاق با آنها رفتار کنیم.

۷. نظر خواهی کردن: با مشورت کردن و در میان گذاردن مسائل با کودکان می توان احساس تمایز یا همان تشخّص را در کودک ایجاد کرد. کودک از زمانی که متوجه فردیّت خودش به عنوان یک انسان میان سایر انسان ها شد نیاز به احترام و پذیرش دارد و تقریبا از زمانی که توانست صحبت کند و ارتباط کلامی برقرار کند بایستی مدت زمان تعاملات متقابل با او را بالا ببریم. این زمان گذاشتن می تواند در قالب بازی کردن، داستان گفتن، خرید کردن یا انجام یک کار مشترک در منزل صورت گیرد.

منبع :

Menu