وقتي پول مچاله مي‌شود و نمي‌دانيد چطور در جيب يا کيفتان آن را درآوريد، اين آزمايش ساده را انجام دهيد و مشکل حل مي‌شود!؟
موارد مورد نياز
- يک اسکناس
آهنرباي قوي (آهنرباي نئوميوم بهتر عمل مي‌کند)
دستورالعمل
1. آهنربا را برداشته، و بالاي سطحي نگه‌داريد که پول درآنجا جوهر بيشتري دارد (يعني تون رنگي درآن قسمت تيره‌تر و رنگ بيشتري مصرف شده).
2. آهنربا را نزديک منطقه پُر از جوهر کرده، تا مماس شود. به آرامي آهنربا را درآن منطقه حرکت دهيد.
3. به اسکناس دقت کنيد. آيا اسکناس حرکتي دارد؟
4. تکرار کنيد.
چه اتفاقي مي‌افتد؟
در برخي اسکناس‌ها از جوهر اکسيد‌آهن يا ذرات ديگر استفاده مي‌شود، که قطبيده شده. درکنار اين قضيه، فيزيک اين امکان را فراهم آورده که ابزاري داريم مي‌تواند الگوي مغناطيسي پول‌ها را تشخيص دهد (حتماً ديده‌ايد که پول‌ها را با دستگاه‌هايي در سوپرمارکت‌هاي بزرگ، بانک ها و مراکز تجاري بزرگ چک مي‌کنند). اين ابزار از فناوري اسکن بنام تشخيص مشخصه الگوي جوهر مغناطيسي (MICR) استفاده مي‌کند.
البته هنوز نمي‌دانيم که چرا اسکناس به آهنربا پاسخ مغناطيسي مي‌دهد و جذب مي‌شود. اول از همه مهم است بدانيم، آهنربا چگونه کار مي‌کند. آهنرباها دو طرف يا قطب دارند. شمال و جنوب. اغلب با نام مثبت و منفي شناخته مي‌شوند. علت اينکه آهنربا دو قطب دارد، چينش و جهت مولکول‌هاي آن است. وقتي مولکول‌ها همسو مي‌شوند، بطوريکه قطب‌هاي مثبت همگي در يک طرف و منفي در طرف مقابل با بار مخالف خود روبرو مي‌شوند، آهنربا شکل گرفته است.
فرض کنيد تعدادي سرباز يا آدم معمولي رژه‌اي را تمرين مي‌کنند؛ هيچ نظمي هم اول به کار نمي‌برند از همه جهت وارد ميدان تمرين مي‌شوند. بنابراين به هم برخورد هم مي‌کنند يا بهتر بگوييم روبرو مي‌شوند. ولي وقتي مي‌ايستند، شکل جمعيت به خود مي‌گيرند، چهره‌هايشان و جهت‌هايشان يکي باشد، پشت يکي به ديگري است. حالا اين تشابه آدم‌ها صرفا براي مثال ما به کار مي‌آيد که همه رو مولکول‌هايي مشابه فرض کنيم، که اگر آهنربايي نشده باشند، در جهت مشخصي نيستند، ولي وقتي همگي يک جهت مشخص گرفتند يعني آهنربايي شده‌اند.
وقتي دو آهنربا را نزديک هم بگيريم اگر قطب‌هاي مخالف روبروي هم بود جذب و برعکسش دافعه داريم. از فيزيک دبيرستان هم مي‌دانيم که بارهاي مشابه همديگر را دفع و مخالف جذب مي‌کنند.
آهنربا همين‌‌طور عمل مي‌کند، ولي چرا اکسيد کربن اسکناس جذب آهنربا مي‌شود؟ جواب تقريباً ساده است. در شرايط معمولي اکسيد کربن، مي‌تواند جذب آهنربا شود. وقتي يک طرف آهنربا با اسکناس تماس برقرار مي‌کند، آهنربا القاء مغناطيسي را تجربه مي‌کند، و يا باعث مي‌شود که اکسيد آهن شبيه آهنرباي دوم عمل کند. مي‌توانيد آن مارش آدم‌ها شبيه نقاط چگال جوهري اسکناس تصور کنيد. بعد تصور کنيد آهنرباي بزرگي بيايد و يک‌مرتبه روي اين آدم‌ها بيفتد! وقتي هيچ آهنربايي در کار نباشد، اعضاي اين مارش در هرجهتي حرکت مي‌کنند که مي‌خواهند. ولي وقتي آهنربا را حس مي‌کنند، همگي به خط مي‌شوند. به همين دليل است که اکسيد آهن اسکناس در اساس خودشان به خط شده و ذرات ذ رهر مولکول جذب اهنربا مي‌شود. به همين دليل است که اکسيد آهن اسکناس جذب آهنربا شده و اسکناس حرکت مي‌کند.
خودتان امتحان کنيد!
- آيا با اسکناس‌هايي با قيمت‌هاي مختلف هم درست در مي‌آيد؟
- آهنربا را حول کُل سطح اسکناس حرکت دهيد. آيا مناطقي از سطح اسکناس هستند که رفتار متفاوتي داشته باشند؟