گاليلئو گاليله
گاليلئو گاليله (به ايتاليايي: Galileo Galilei) (۱۵ فوريهٔ ۱۵۶۴ - ۸ ژانويهٔ ۱۶۴۲) دانشمند و مخترع سرشناس ايتاليائي در سدههاي ۱۶ و ۱۷ ميلادي بود. گاليله در فيزيک، نجوم، رياضيات و فلسفه علم تبحر داشت و يکي از پايهگذاران تحول علمي و گذار به دوران دانش نوين بود.
بخشي از شهرت وي به دليل تأييد نظريه کوپرنيک مبني بر مرکزيت نداشتن زمين در جهان است که منجر به محاکمه وي در دادگاه تفتيش عقايد شد. گاليله با تلسکوپي که خود ساخته بود به رصد آسمانها پرداخت و توانست جزئيات سطح ماه را مشاهده کند.
زندگينامه
گاليله در ۱۵ فوريه ۱۵۶۴ در شهر پيزاي ايتاليا به دنيا آمد. پدر گاليله، وينچنزو (Vincenzo Galilei) از موسيقيدانان به نام بود. گاليله داراي پنج خواهر و برادر ديگر بود.
ابتدا قرار بود در کليسا براي کشيش شدن مشغول شود اما پدرش وي را به تحصيل در رشته پزشکي در دانشگاه پيزا فرستاد. گاليله طب را نياموخت اما به جاي آن به مطالعه رياضيات پرداخت و به آن علاقه مند شد به گونهاي که در سال ۱۵۸۹ توانست به عنوان مدرس رياضيات در همين دانشگاه به کار مشغول شود.
سه سال بعد به دانشگاه پادوا رفت و به تدريس هندسه، مکانيک و نجوم پرداخت. وي تا سال ۱۶۱۰ آموزش و پژوهش را در اين دانشگاه ادامه داد و بيشترين دستاوردهاي علمي و تحقيقاتي وي مربوط به همين دورهاست.
گاليله در ۸ ژانويه ۱۶۴۲ در سن هفتاد و هفت سالگي درگذشت.
محاکمه گاليله در کليسا
گاليله در دادگاه تفتيش عقايد
در سال ۱۶۱۰ انتشار يافتههاي علمي وي در تائيد نظر کوپرنيک مبني بر ثابت نبودن زمين و گردش آن به دور خورشيد باعث شد تا وي از سوي کليسا مورد بازجويي و تفتيش عقايد قرار گيرد. اين نظريه مخالف نص کتاب مقدس بود و از سويي با نظريات ارسطو که کليسا حامي آن بود همخواني نداشت. وي مجبور به امضاي توبه نامهاي با اين مضمون شد:
« در هفتادمين سال زندگي در مقابل شما به زانو درآمدهام و در حالي که کتاب مقدس را پيش چشم دارم و با دستهاي خود لمس ميکنم توبه ميکنم و ادعاي واهي حرکت زمين را انکار ميکنم و آنرا منفور و مطرود مينمايم. »
وي شش سال بعد رسما از تدريس نظريه کوپرنيک در دانشگاه منع شد و تا سالها بعد مرتب مورد بازخواست کليسا قرار ميگرفت. سرانجام گاليله عليرغم اعتقاد دروني اش، مجبور شد اعتراف کند که نظريه ارسطو درست است و زمين مرکز جهان است.
دستاوردها
گاليله در پيدايش شيوه علمي سنجش و بررسي نقش مهمي داشت. به باور گاليله يکي از برجستهترين دانشمندان رنسانس در اوايل قرن ۱۶ «بدون ابزار شناخت علمي نميتوان به علم دست يافت.» او معتقد بود که: «براي شناخت علمي بجاي گمانه زني، بايد هر چيز را اندازه گيري و سنجش کرد. آنچه را که نميتوان اندازه گرفت را نيز بايد کوشش کرد که قابل اندازه گيري کرد.» او همچنين نوشت که: «قانون طبيعت با زبان مادي نوشته شدهاست.» روش علمي تازه نخستين گام اساسي بشر بسوي کشف يک دنياي تازه بود و راه را براي انقلاب علمي و فني و اختراعات تازه و دگرگون ساز گشود. دوران نوزايي در حقيقت دوران آزادي انسان از قيد و بند طبيعت و نيز جهل خود خواسته انسان بود. طبيعت ديگر چيزي نبود که ماورا انسان قرار گرفته باشد و انسان تنها چيزهايي درباره اش ميداند، بلکه طبيعت به موضوع کار، تجربه و کاربرد انسان تبديل شد.
برخي گاليله را مخترع تلسکوپ ميدانند.
زيرا به دليل انگيزه هاي مذهبي و سياسي بسياري از دستاورد هاي ديگر دانشمندان به وي نسبت داده شد. در سال ۱۶۰۹ شايع شد که در سوئيس با ترکيب عدسيها توانستهاند وسيلهاي براي مشاهده اشياي دور دست اختراع کنند. وي در همين سال توانست اولين تلسکوپ خود را با ترکيب کردن چند عدسي بسازد که از قدرت کمي برخوردار بود اما گاليله با آن توانست مشاهدات علمي فراواني کند.
گاليله نخستين کسي بود که چهار ماه سياره مشتري را رصد کرد.
با رصد راه شيري گاليله دريافت که تعداد ستارگان اين مجموعه بيشتر از آن است که قابل شمارش باشد.
گاليله نخستين کسي بود که جزئيات سطح ماه را با تلسکوپ مشاهده و ثبت کرد. وي همچنين دريافت که نور ماه حاصل انعکاس نور خورشيد است و اين نور از خودش نيست.