پرتوها صورتی از انرژی هستند که امروز به طرق مختلف زندگی بشر را تحت شعاع خود قرار داده‌اند. در واقع ساتع شدن نور و انرژی و تاثیر آن در زندگی بشر روند حیات انسان‌ها را تغییر داده است و این تغییر ر...
پرتوها صورتي از انرژي هستند که امروز به طرق مختلف
زندگي بشر را تحت شعاع خود قرار داده‌اند. در واقع ساتع شدن نور و انرژي و
تاثير آن در زندگي بشر روند حيات انسان‌ها را تغيير داده است و اين تغيير
را زماني مي‌توان بيشتر لمس کرد که انرژي‌هاي موجود در طبيعت با انرژي‌هاي
مصنوعي و ساخته بشر در هم ادغام مي‌شوند که علاوه بر استفاده‌هاي مفيد و
مثمرثمر به ناچار تبعات منفي هم براي آدمي در پي داشته است. تابستان و
افزايش تابش پرتوهاي خورشيدي براي اينکه اطلاعات بيشتري از مضرات و فوايد
قرارگيري در برابر نور مستقيم آفتاب داشته باشيم بهانه خوبي است.
کارشناس
بهداشت پرتوهاي مرکز سلامت محيط و کار وزارت بهداشت در گفت‌وگو با
«وطن‌امروز»، عنوان کرد: بدون مداخله بشر 80 درصد پرتوگيري‌ها منبع طبيعي
دارد هرچند با پيشرفت تکنولوژي نيز پرتوهاي مصنوعي در حال افزايش است.
مهندس علي گوراني با بيان اينکه برخورد انسان‌ها با انرژي‌ها عمدتا به‌صورت
طبيعي است و 80 درصد منبع طبيعي دارند، افزود: اگر تعريفي روشن نداشته
باشيم و راه‌حل اساسي نداشته باشيم و با افراط و تفريط برخورد کنيم قطعا در
مواجهه با انرژي‌ها و نتيجه‌گيري دچار اشتباه مي‌شويم. گوراني اظهار داشت:
عمده پرتوگيري طبيعي از منابع‌زميني است و اگر طبيعت حاوي انرژي‌ها پرتوزا
هست بدن ما هم نيز متاثر از اين پرتوها خواهد بود. کارشناس بهداشت پرتوهاي
وزارت بهداشت، نور خورشيد را اصلي‌ترين منبع طبيعي تشعشعات عنوان کرد و
افزود: پرتو ماوراءبنفش يکي از اصلي‌ترين تشعشعات است که بسيار آسيب‌رسان
بوده و از لايه ازن عبور مي‌کند و طول موج بلندي دارد و نفوذ آن در پوست
زياد است.
وي سرطان پوست را نخستين سرطان مردان و زنان ايراني
برشمرد و تصريح کرد: موقعيت جغرافيايي ايران طوري است که پرتوگيري در 4
نقطه کشور و در همه 4 فصل زياد است به همين دليل ميزان بروز سرطان پوست در
کشور بالاست. وي اضافه کرد: همچنين پيرپوستي در ايراني‌ها زودرس است و
همين‌طور با توجه به مواجهه با پرتوهاي ماوراءبنفش آب مرواريد نيز بالاست.
گوراني با بيان اينکه 3 اصل زمان، فاصله و حفاظ در پارامترهاي حفاظت از
اشعه‌ها حائز اهميت است، خاطرنشان کرد: هرچقدر زمان پرتوگيري‌ها بيشتر باشد
آسيب آن بيشتر است و ما اگر مي‌خواهيم آسيب کمتري ببينيم بايد زمان
پرتوگيري را کمتر کنيم. هرچند در برخي موارد مانند پرتوهاي مادون‌قرمز که
قابل ديدن نيستند و کم‌کم اثر مي‌گذارند بايد فاصله را دور کنيم و براي
مراقبت از خود بايد محافظ داشته باشيم.
عمده‌ترين پرتوگيري انسان از خاک است
اين
کارشناس حوزه سلامت در ادامه با بيان اينکه پرتوها به 2 دسته يون‌ساز و
غيريون‌ساز تقسيم مي‌شوند افزود: اشعه ايکس و گاما يون‌ساز هستند و همين که
از کنار ما مي‌گذرند هوا را يونيزه مي‌کنند و اگر وارد بدن شوند بافت‌هاي
شيميايي را آسيب مي‌رسانند. وي يادآور شد: پرتوهاي غيريون‌ساز از نظر جنسيت
و ماهيت مثل يون‌‌سازها هستند اما قدرت آن فرق مي‌کند که مهم‌ترين پرتوهاي
غيريون‌ساز انرژي‌هاي خورشيدي هستند. در منابع طبيعي عمده‌ترين پرتوگيري
از خاک است و مهم‌ترين منبعي که تهديد مي‌کنند منبع زميني هستند و با
تاثير‌ترين عنصر که اين انرژي را به ما مي‌تاباند عناصر وابسته به اورانيوم
است.
گوراني خاطرنشان کرد: در زنجيره طولاني اورانيوم به سرب
تبديل مي‌شود همچنين رادون عمده‌ترين عنصر طبيعي خاکي پرتو يون‌ساز منتقل
مي‌کند. اين گاز در فضاي باز خيلي خطرناک نيست ولي در محيط‌هاي بسته که از
نظر مهندسي تهويه مناسب ندارند بسيار خطرناک است. گوراني خاطرنشان کرد:
رادون دومين عامل سرطان بعد از سيگار است، چراکه ذره‌ذره در ريه ايجاد
مي‌شود و همه شرايط براي اثرگذاري مهيا مي‌شود تا جايي که در ريه جاگيري
مي‌کند. رادون بيش از 50 درصد پرتوهاي خاکي را تشکيل مي‌دهد. وي افزود:
پرتوهاي غيريون‌ساز عمدتا خورشيدي هستند و در اين بين ماوراءبنفش طيف A
بيشترين آسيب را به سلامت مي‌رساند.
طيف C بيشترين انرژي و طيف B و
A کمترين انرژي را دارد اما با اين وجود طيف A بيشترين ضربه را مي‌زند.
کارشناس بهداشت پرتوهاي مرکز سلامت محيط و کار وزارت بهداشت اضافه کرد: طيف
C با رسيدن به لايه اوزن از بين مي‌رود اما طيف B ماوراءبنفش از لايه ازن
عبور مي‌کند. به گفته وي، طيف A کم‌کم از لايه پوست عبور مي‌کند و خود را
به رنگدانه‌ها بدن مي‌رساند و بيشترين نفوذ را دارد.
20 درصد پرتوها ساخته دست بشر است
کارشناس
بهداشت پرتوهاي ذرات بهداشت با بيان اينکه 20 درصد پرتوهاي انرژي‌زا ساخته
دست بشر است، تصريح کرد: نيمي از آن پرتوهاي پزشکي از جمله پرتوهاي تشخيصي
و پرتوهاي درماني هستند و مابقي نيز برق‌هاي فشار قوي ارتباطات الکترونيک
(دنياي بي‌سيم و وايرلس) و کاربرهاي صنعتي هستند. وي تاکيد کرد: در برق‌هاي
فشار قوي تا پست‌هاي خارج از شهر و توزيع و داخل شهر تحت عنوان (MEF)،
الکترو هرجا که حرکت مي‌کند يک ميدان الکتريکي و يک ميدان مغناطيسي ايجاد
مي‌کند و حتي موقعي که تلويزيون به برق وصل است بدن ما هم اين انرژي‌ها را
دريافت مي‌کند.
ضريب حفاظتي پارچه‌ها مشخص شود
اين کارشناس
سلامت وزارت بهداشت با بيان اينکه مردم بايد درباره نوع و کيفيت پارچه‌ها و
لباس‌هايي که استفاده مي‌کنند دقت و اهتمام ويژه‌اي داشته باشند، تصريح
کرد: موضوعي که در کشور ما به آن پرداخته نشده ضريب حفاظتي پارچه‌هاست که
نياز است از سوي مسوولان به اين مقوله مهم توجه شود. وي يادآور شد: زماني
که ما در سايه هستيم تنها 50 درصد پرتو به ما نمي‌تابد بايد در نظر داشته
باشيم حتي زماني که در سايه هستيم براي محافظت از پوست از کرم ضدآفتاب
استفاده کنيم.
نياز به اطلاع‌رساني داريم
وي در ادامه با
بيان اينکه بدن انسان بسياري از انرژي‌ها را نمي‌تواند درک کند، گفت: جز
چشم که بخشي از اين انرژي را درک مي‌کند، مابقي بدن از درک اين پرتوها عاجز
است. گوراني خاطرنشان کرد: در بحث پرتوها بايد اطلاع‌رساني گسترده‌اي
انجام شود و آموزش مردم در دستورکار باشد و به صورت ساختاري و نظام‌مند به
آن پرداخته شود. همچنين مردم بايد در فصل گرما با توجه به تابش اشعه
ماوراءبنفش خورشيد از ساعت 10 صبح تا 14 در معرض نور مستقيم آفتاب قرار
نگيرند که دچار ناراحتي پوستي نشوند.
نبايد بيش از حد مجاز به مردم انرژي بتابد
گوراني
در ادامه با اشاره به وظايف برخي دستگاه‌ها و سازمان‌هاي ذي‌ربط و همچنين
در اختيار داشتن انرژي‌هاي مختلف از جمله دکل‌ها و آنتن‌هاي مخابراتي و
برق‌هاي صنعتي و فشار قوي تصريح کرد: در هيچ کاري نبايد بيش از حد مجاز ملي
انرژي به مردم تابيده شود و زندگي آنها را مختل کند. به گفته وي ، نبايد
فراموش کرد در دنياي ارتباطات امروز هيچ انرژي‌اي بدون مشکل نيست و در اين
رابطه جامعه بايد هوشمندانه از انرژي‌هاي پيرامون استفاده کند.
دستگاه‌هاي سولاريوم قانوني نيست
وي
همچنين به پرتوگيري بدن از منبع تابش مصنوعي نيز هشدار داد و افزود: از
آنجا که پرتوگيري بدن از منابع طبيعي قابل توجه است منطقي نيست با استفاده
از منابع مصنوعي نيز پرتوگيري بيشتري انجام شود، متاسفانه سولاريوم (دستگاه
sunded)، يکي از منابع تابش مصنوعي بشدت خطرناک است که استفاده از آن
توجيه عقلاني ندارد. کارشناس بهداشت پرتوهاي وزارت بهداشت با بيان اينکه
برنزه کردن پوست به روش طبيعي يا مصنوعي اقدام پرخطري است، يادآور شد:
برنزه کردن پوست براي گروهي از افراد از جمله کودکان، افراد مستعد
بيماري‌هاي ژنتيکي پوستي بويژه سرطان پوست، اکيدا ممنوع است. وي در پايان
گفت: براساس شاخص اعلام شده از سوي سازمان جهاني بهداشت، افرادي که 5 بار
در طول عمرشان آفتاب سوختگي پوست را تجربه کرده‌اند در معرض خطر سرطان
بدخيم پوست يا ملانوما قرار دارند.
