رشتهي رياضي
هر روز چند بار از چهار عمل اصلي استفاده ميکنيد؟ مفاهيم هندسي از قبيل طول، مساحت و حجم چقدر در زندگي روزمره شما کاربرد دارد؟ خيابانها و ميدانهايي که محل عبور و مرور شما است، ساختماني که در آن زندگي ميکنيد و وسايل زندگيتان چه شکلي دارند؟ آيا غير از اين است که همهي آنها از اشکال هندسي هستند يا ترکيبي از اين اشکال ميباشند؟ ميبينيد که همهي ما در زندگي روزمرهي خود، به ميزان زيادي از دانش رياضي استفاده ميکنيم؛ از سوي ديگر رياضيات، پايهي علوم و مهندسي است و امروزه همه رشتههايي که پايهي علمي دارند، از الگوهاي رياضي استفاده ميکنند و در واقع هر چقدر که شغل يک فرد تخصّصيتر شود، ميزان رياضياتي که لازم دارد، بيشتر ميشود. در رشتهي رياضي با دو گرايش رياضي محض و کاربردي روبهرو هستيم. در اين ميان عموماً رياضيات کاربردي را به شاخهاي از رياضي ميگوييم که کاربرد عملي مشخّصي داشته باشد؛ براي مثال در اقتصاد، کامپيوتر، فيزيک يا آمار و احتمال کاربرد داشته باشد و رياضي محض نيز به شاخهاي گفته ميشود که به نظريهپردازي رياضي ميپردازد، امّا بايد توجّه داشت که امروزه اين دو گرايش آنچنان درهم ادغام شدهاند که مرزي را نميتوان بين آنها مشخّص کرد. زيرا گاه يک تئوري کاملاً محض وارد مرحله کاربردي شده و چون در عمل با مشکل روبهرو ميشود، بار ديگر به حوزهي تئوري برميگردد و در نهايت پس از رفع نقايص، دوباره وارد مرحلهي کاربردي ميشود؛ يعني يک تعامل و ارتباط دوجانبهاي بين رياضي کاربردي و محض وجود دارد.
تواناييها و شرايط لازم براي تحصيل در اين رشته
دانشجوي رشته رياضي بايد شخصي صبور و با حوصله باشد و از صرف وقت در حل مسائل دريغ نکند و در کل لازم است که به درس رياضي علاقهمند بوده و در دورهي متوسطه، دانشآموز موفّقي در رشتهي رياضي باشد. اين رشته نيازمند دانشجوياني است که از نظر ذهني، آمادگي جذب ايدههاي جديد را داشته باشند و بتوانند الگوها و نظم را درک کرده و مسائل غيرمتعارف را حل کنند. به عبارت ديگر يک روحيهي علمي، تفکّر انتقادي و توانايي تجزيه و تحليل داشته باشند.
موقعيت شغلي در ايران
کاربرد رياضي در علوم مختلف انکار ناپذير است. براي مثال مبحث آناليز تابعي در مکانيک کوانتومي، کاربرد بسيار زيادي دارد يا در بيشتر رشتههاي مهندسي معادلهي «لاپ لاسي» که يک معادلهي رياضي است، مورد استفاده قرار ميگيرد. در جامعهشناسي نيز نظريهي احتمال و نظريهي گروهها نقش بسيار مهمّي ايفا ميکند. در کل بايد گفت که همهي صنايع، زيرساخت رياضي دارند و بههمين دليل در همهي مراکز صنعتي و تحقيقاتي دنيا، رياضيدانها در کنار مهندسين و دانشمندان ساير علوم، حضوري فعّال دارند و آنچه در نهايت ارائه ميشود، نتيجهي کار تيمي آنها است. در جامعهي ما نيز اگر مشاغل جنبه علمي داشته باشند، قطعاً به تعداد قابل توجّهي رياضيدان نياز خواهيم داشت چون يک رياضيدان ميتواند مشکلات را به روش علمي حل کند. البته اين به آن معنا نيست که در حال حاضر هيچ فرصت شغلي براي يک رياضيدان وجود ندارد، امّا بايد حضور رياضيدانها در مراکز تحقيقاتي و صنعتي پررنگتر باشد. يک ليسانس رياضي به دليل نظم فکري و بينش عميقي که در طي تحصيل به دست ميآورد، ميتواند با مطالعه و تلاش شخصي در بسياري از شغلها، حتّي شغلهايي که در ظاهر ارتباطي با رياضي ندارد، موفّق گردد.(اين رشته در دو مقطع دکتراي پيوسته و کارشناسي در آزمون سراسري دانشجو ميپذيرد.)
درسهاي اين رشته در طول تحصيل
دروس مشترک بين گرايشهاي رياضي
رياضي، آناليز، جبر، مباني رياضيات، آمار، معادلات ديفرانسيل، جبر خطي، مباني هندسه، توابع مختلط، آناليز عددي، مباني کامپيوتر، گراف، نظريه معادلات ديفرانسيل، نظريهي اعداد
دروس تخصصي گرايش رياضي محض
جبر، آناليز، هندسهي موضعي، توپولوژي، هندسه، ديفرانسيل.
دروس تخصصي گرايش رياضي کاربردي
تحقيق در عمليات، آناليز عددي، فرآيندهاي تصادفي، ساختمان دادهها، سريهاي زماني، زبان برنامهنويسي پيشرفته.
بازنويسي: لولاو مرادي –کارشناسي ارشد رياضي محض دانشگاه تربيت مدرس- مسئول دفترچهي آزمونهاي تيزهوشان گروه دبستان