انواع امواج زلزله

انواع امواج زلزله

امواج زمين لرزه با توجه به حرکتشان در داخل يا سطح زمين به دو دسته تقسيم ميشوند:

امواج داخلي

دسته اي از امواح که در درون زمين و در تمامي جهات حرکت مي کنند. امواج داخلي نيز به دو گروه امواج طولي يا اوليه و امواج عرضي يا ثانويه قابل تقسيم هستند.

امواج سطحي

سرعت امواج سطحي از امواج عرضي کمتر است وشدت آن نسبت به عمق و نسبت به فاصله از مرکز به سرعت کاهش مي يابد. اين امواج در مکان مشترک دو محيط گازي ومايع، در اثر ارتعاشات ناشي از زلزله بوجود مي آيد.

بيشترين انرژي را دارا بوده و عامل اصلي خرابي هاي ناشي از زمين لرزه بخصوص در مناطق مسکوني است. اين امواج هميشه در نزديکي سطح هاي ناپيوستگي متمرکز مي شوند. بدين جهت در محيط هاي همگن موج هاي سطحي نخواهيم داشت.

اين امواج خود به گروه هاي مختلفي چون « لا» و «رايلي» تفکيک مي شوند. حرکت اين دو موج بسيار پيچيده و قدرت تخريبي اين امواج و موج S بسيار زيادتر از امواج P است.

امواج طولي(P) :

اين امواج باعث کشش ها و انقباض هاي متوالي درامتداد حرکت موج مي شود . سرعت انتشار اين امواج زيادتر ازامواج ديگر است و اولين امواجي است که به ايستگاه لرزه نگار مي رسد .امواج تراکمي از همه محيط هايي که توان تحمل فشار را دارند از جمله گازها، جامدات و مايعات عبور مي کنند.

ذراتي که تحت تاثير موج P قرار مي گيرند در جهت انتشار موج به جلو يا عقب نوسان مي کنند.

مثلا هنگامي که بخشي از يک فنر را جمع کرده و به طور ناگهاني رها کنيم، فشردگي تمام طول فنر را طي خواهد کرد تا به انتهاي آن برسد. در اين مثال فنر در راستاي حرکت موج به ارتعاش درآمده است که بسيار شبيه به نحوه انتشار امواج P است.

دليل نامگذاري اين امواج به نام امواج اوليه سرعت بالاي آنهاست و اولين موجي که از زلزله احساس مي شود امواج P است. اين امواج با وجود سرعت بالاي بسيار سريع انرژي خود را از دست مي دهند و باعث ايجاد خرابي زيادي نمي شود.

امواج برشي(S) :

اين امواج باعث مي شود که سنگ خم شود و شکل خود را از دست بدهد . اين امواج فقط ازجامدات رد مي شود.

 تقريباً اثر تخريبي تمام زلزله ها بر اثرامواج برشي است و به اين معني که وقتي لحظه شکستن سنگ فرا مي رسد سنگ شکاف بر مي دارد و نقاط مجاور شکاف بطور جانبي نسبت بهم حرکت مي نمايند . در اين زمان است که دو نوع موج P وS ايجاد مي شوند.

امواج لاو (love) :

حرکت زمين توسط موج لاو، تقريبا شبيه موج S است. طنابي را به ديوار وصل کنيد و سر دگير طناب را در به سمت چپ و راست بصورت قائم حرکت دهيد. اين حرکت شبيه به حرکت امواج لاو است.

موجهاي لاو قدري سريعتر از امواج رايلي حرکت کرده و زودتر بر روي لرزه نگاشت ظاهر مي شوند.

امواج رايلي LR:

اين امواج به شکلي خاصي حرکت مي کنند. بدين ترتيب که حرکت ذرات در امتداد مدارهاي دايره اي صورت مي گيرد.

مقياس ريشتر:

 مقياس ريشتر لگاريتمي است. يعني افزايش يک واحد در مقياس ريشتر نشان دهنده افزايش ده واحدي در دامنه موج است.مثلا دامنه موج در زلزله 6 ريشتري ده برابر دامنه موج زلزله 5 ريشتري است.