دوستان خوب؛ سلام!
براي يادگيري واژگان مهم درس زبان و ادبيات فارسي بهتر است که واژگان مهم را در يک برگه‌ي جداگانه براي خود بنويسيد و چندين بار مرور کنيد. سعي کنيد معاني متعدد يک واژه را به دقت ياد بگيريد تا در متن و جمله بتوانيد آن‌ها را از واژگان مشابه اما غيرهم‌معني تشخيص دهيد. توصيه مي‌کنيم در يادگيري معناي هر واژه، آن را با واژگان ديگري که از نظر املايي مشابه آن هستند، مقايسه کنيد و به تفاوت‌هاي معنايي و کاربرد آن‌ها توجه کنيد.
توصيه ميشود کلمات مهم را همراه با واژگان مترادف و هم‌خانواده‌ها ياد بگيريد. براي نمونه، به چند مورد از واژگان مهمي که ارزش املايي دارند به همراه کلمات مترادف و هم‌خانواده‌ي آن‌ها در زير اشاره مي‌کنيم.
|
کلمات هم‌خانواده |
معني |
واژه |
|
فراغت، فارغ |
آسودگي |
فراغ |
|
فارق، فرقت |
دوري = هجران |
فراق |
|
قرب، قريب |
نزديکي |
قربت |
|
غريب |
دوري |
غربت |
|
قانون‌گذار، سرمايه‌گذار |
قرار دادن، وضع کردن |
گذاشتن |
|
خواب گزار، نمازگزار، سپاس‌گزار |
ادا کردن، به‌جا آوردن |
گزاشتن |
|
ضيعت |
جمع ضيعت؛ آب و زمين زراعي |
ضياع |
|
ضوء |
روشنايي |
ضياء |
|
تابع، تبعيت، تبع، اتباع |
کسي که از او اطاعت ميشود |
متبوع |
|
طبع، طبيعت |
خوشايند، دل‌پذير |
مطبوع |
|
غني |
بي‌نيازي |
غَنا |
|
مغنّي |
موسيقي و آواز |
غِنا |
|
واعظ، موعظه |
پند دادن |
عظت |
|
عزيز، معزّز |
بزرگي |
عزّت |
|
مهتاب، ماه |
منسوب به ماه / خواري و پستي |
مَهين |
|
مهتر، مهتري |
بزرگ‌ترين |
مِهين |
|
_ |
خوب و نيکو |
نغز |
|
ناقض |
شکستن |
نقض |
|
صائب و مصيب (درست‌انديش) |
درست |
صواب |
|
_ |
پاداش |
ثواب |
|
حارس، حراست |
نگهبانان |
حرس |
|
حريص |
طمع، آز |
حرص |
|
_ |
بريدن شاخ و برگ درختان |
هرس |
|
مغرور |
غافل، نادان |
غره |
|
_ |
در لغت به معناي «پيشاني» به اول و آغاز هر چيز گفته ميشود |
غُرّه |
|
_ |
سياه |
قره |
|
_ |
خطا و لغزش |
زلّت |
|
ذليل، مذلّت |
خواري و پستي |
ذلّت |
|
_ |
براي، به‌خاطرِ |
بهر |
|
بحار |
دريا |
بحر |
|
_ |
گل سرخ |
وَرد |
|
اوراد |
دعا |
ورد |
|
جن، مجنون |
دل، قلب، باطن |
جِنان |
|
_ |
جمع جنة؛ بهشت |
جَنان |
|
مفروز |
جدا کردن |
اِفراز |
|
_ |
بلندي، کرسي، منبر |
اَفراز |
|
_ |
برتري، فضل |
براعت |
|
مبريء، ابراء، بريء |
بيزاري |
برائت |
|
_ |
حيله و تزوير |
ترب |
|
مطرب، طرب‌انگيز |
شادماني و نشاط |
طرب |
|
_ |
بانگ و صدا |
صفير |
|
سفرا، سفر، مسافر |
نماينده |
سفير |
|
_ |
گيسو، مو |
شَعر |
|
شاعر، شعور |
سروده |
شِعر |
|
_ |
شاخه‌‌هاي درخت |
قضبان |
|
غضب، مغضوب |
خشمناک |
غضبان |
|
_ |
نگين انگشتري |
خاتَم |
|
مختوم، ختم، ختام |
پايان، سرانجام |
خاتِم |
|
_ |
هلو، نوعي ميوه |
خُلو |
|
خالي، خلأ |
خالي شدن |
خُلْو |
|
_ |
نوعي گل پنج‌برگ |
سَمن |
|
ثمين (گران‌بها) |
بها، قيمت |
ثمن |
|
_ |
شام، غذاي شب |
عَشاء |
|
_ |
مغرب، اول تاريکي شب |
عِشاء |
|
_ |
رنجاندن، اذيت کردن |
آزار |
|
_ |
از ماه‌هاي رومي (ماه اول بهار) |
آذار |
|
_ |
جامه‌ي نو |
حلّه |
|
_ |
حرف تنبيه (آگاه باش) |
هله |
|
_ |
کاسه‌ي مسي |
تاس |
|
_ |
سر بي‌مو، کچل |
طاس |
|
_ |
جوش و خروش |
غليان |
|
_ |
معني‌شو نمي‌گم چون بدآموزي داره! |
قليان |
|
_ |
رخسار، چهره |
عذار |
|
_ |
شلوار |
ازار |
|
_ |
نوعي سند مالي |
بَرات |
|
_ |
حلقه‌ي بيني شتر |
بُرات |
|
_ |
صاحب، دارنده |
ذي |
|
_ |
لباس، طريقه، شيوه |
زي |
|
_ |
ته‌مانده‌ي مايعات |
دُرد |
|
_ |
رنج، ناراحتي |
دَرد |
|
_ |
نام درختي در بهشت |
سِدره |
|
_ |
پيراهن سفيد و گشاد |
سُدره |
|
_ |
طرف، جهت |
سَمْت |
|
_ |
علامت و نشانه |
سِمَت |
|
_ |
جمع لؤلو، مرواريدها |
لآلي |
|
_ |
جمع لعل، نوعي سنگ تزييني |
لعالي |
|
_ |
ميهماني، ضيافت |
سور |
|
_ |
شاخي که در آن بدمند و آوازي از آن خارج شود. |
صور |
|
_ |
چاه‌کن |
مقني |
|
غِنا |
آوازه‌خوان |
مغني |
|
_ |
عدد 60 |
شصت |
|
_ |
حلقه‌اي اسنخواني که در انگشت کنند و زه کمان را با آن بگيرند |
شست |
|
_ |
راه‌نمايي، راه راست |
هدي |
|
_ |
سرود و آوازي که براي حرکت تندتر شتر خوانند |
حُدي |
|
_ |
بلبل (هزاردستان) |
هَزار |
|
_ |
عدد 1000 |
هِزار |
موفق و پيروز باشيد
زهرا نعمتي؛ مسئول توليد آزمون‌هاي چهارم انساني
