دوستان عزیز سلام.
درسنامه‌ی زیر از کتاب‌های سبز و آبی خلاقیت نمایشی کانون، توسط خانم گلشن اسکندری، رتبه‌ی 5 منطقه‌ی 3، دانشجوی رشته‌ی سینمای دانشگاه هنر تهران و پشتیبان ویژه‌ی گروه هنر تهیه شده.
برای گرفتن مشاوره از ایشون می‌تونید با تلفن 0216463 و داخلی 1191 در تماس باشید.
ژانر نوآر
نوآر زاییده‌ی سبک اکسپرسیونیسم است.
نوآر به لحاظ سبکی اکسپرسیونیسم است. به لحاظ شخصیتی قهرمان، ضد قهرمان (ناقهرمان) یا آنتی هیرو است.
کاراکتر اصلی فیلم‌های نوآر، ضد قهرمان یا ناقهرمان هستند.
فیلم‌های نوآر، تقدیرگرا هستند.
اولین فیلم شاخص نوآر: شاهین مالت ساخته جان هیوستن است.
در میانه دهه 50 میلادی ژانر نوآر افول کرد.
مهم‌ترین فیلم‌های ژانر نوآر (سری سیاه) :
● شاهین مالت (جان هیوستن) 1941
● غرامت مضاعف (بیلی وایلدر) 1944
● ● لورا (اتو پریمنجر) 1944
● خواب طولانی (هارولد هاکس) 1946
● نشانی از شر (اورسون ولز) 1958
● قاتل محبوب (عزیز) من (ادوارد دیمیتریک) 1944
● بانویی از شانگهای (اورسون ولز) 1947
● گذرگاه تاریک (دلمر دیوز) 1947
● جنگل آسفالت (جان هیوستن) 1950
آشناترین سکانس برای یک فیلم نوآر شاید؛ بیرون از شهر مردی از دل تاریکی در هاله‌ی مه‌آلود بیرون می‌آید، چراغ‌های شهر در بک‌گراند تصویر خودنمایی می‌کند، ماشینی از دور می‌رسد و صدای شلیک به گوش می‌رسد ماشین می رود و جسدی روی زمین افتاده است.
ویژگی های کلیدی فیلم های ژانر نوآر :
بهره‌گیری از نور و تاریکی
استفاده از زوایای دوربین سر بالا و سر پایین
عدسی هایی با زاویه های باز افراطی
قهرمانان بدگمان به خویش
نور پردازی پرکنتراست و پرمایه و به‌کارگیری روش نوردهی سیلوئت (ضد نور) جهت القاء حس ناامنی.
فیلمبرداری در شب و گرفتن نماها در تاریکی (فیلمبرداری سیاه و سفید) ،
کوچه‌های خیس و باران خورده
کیفیت‌های کابوس گونه، غریب، اروتیک، پرابهام
قهرمانان پر تردید
لوکیشن اغلب هتل‌ها، خیابانهای خلوت و تاریک شب، آپارتمانهای مدرن، محله‌های پایین شهر، کوچه‌های باران خورده
استفاده از راوی و فلاش‌بک (بازگشت به گذشته)
ترکیب‌بندی‌های اغلب بی‌ثبات، قاب‌بندی‌های مورب، خطوط شکسته، همگی حسی از عدم تعادل و ثبات را القاء می‌کنند.
استفاده از دکورهای استودیویی و داخلی همچون سینمای آلمان دهه بیست
حضور زنان اغوا گر (فام فاتال)
مملو از حس نا امنی و اضطراب
پرسه زدن ضد قهرمان در شب‌های تاریک و خلوت
مساله جنایت و بررسی جنایت و روانشانسی آنی از طبقه‌ی متوسط جامعه، زنان بزه کار، الکلی، پلیس (مسئولین) فاسد و کاراگاهانی با درآمد کم و کلاه برداران بیمه هستند.
در تمامی فیلم‌های نوآر نوعی عدم رعایت اصول اخلاقی به چشم می‌خورد که قصد ایجاد یک حالت ناخوشایند به تماشاگران را دارد.
سرآغاز ژانر نوآر فیلم شاهین مالت ساخته جان هیوستن در سال 1941 است. شاهین مالت براساس رمانی از داشیل همت ساخته شد.
در فیلم شاهین مالت همفری بوگارت ستاره فیلم های گانگستری در نقش کاراگاه حضور دارد.
در جای جای آثار سری سیاه، وحشت و دلهره نقش کلیدی را دارند.
عنصر ترس جزء ماهیت قهرمان است که او را از هر طرف احاطه کرده است.
فیلم‌های سری سیاه دهه‌ی چهل، خاطره‌ی سینمای آلمان دهه‌ی بیستم را در ذهن مخاطب زنده می‌کند.
بازی‌های نور و سایه، خیابان‌هایی تاریک، فضاهایی با اتمسفری مه‌آلود و خفه، ترس و وحشت در نماها و سکانس‌ها مهم‌ترین شاخصه‌ی این فیلم‌ها هستند.
بیشتر نماها در شب فیلمبرداری شده اند و ماجرا بیشتر در دل تاریکی و سیاهی پیگیری می‌شد.
در ژانر نوآر قهرمان فیلم شخصی منزوی و شکست خورده است و دنیا روی خوش به او نشان نداده است.
شخصیت‌های ژانر نوآر در مقوله جبر و اختیار قرار دارند و ظاهراً سرنوشت و تقدیر آن‌ها از قبل مشخص شده بود.
ژانر نئونوآر
نئونوآرها ادامه‌دهنده‌ی نوآرهای کلاسیک دهه 40 و 50 میلادی است.
نئونوارها به لحاظ سبک و فرم به سینمای نوین دنیا نزدیک است.
نئونوآرها به نسبت نوآرها پلات داستانی پیچیده‌تری دارند.
نئونوآر از یک اندیشه‌ی فلسفی مدرن پس از جنگ می‌آید.
نئونوآر روی تنهایی و تک افتادگی انسان معاصر پس از جنگ تأکید دارد.
نئونوآرها به شدت تقدیر‌گرایانه‌تر از نوآرها هستند. (تقدیرگرایی در نئونوآرها پرنگ‌تر است).
در نئونوآر ردپای زن اغواگر (فم فتال) کم‌تر دیده می‌شود.
در نئونوآر شخصیت‌ها محوری‌تر از نوآرهای کلاسک است.
شروع فیلم‌های نئونوآر را با محله‌ی چینی‌ها می‌شناسند.
نئونوآر، زیر گونه ← ساب ژانری از فیلم‌های نوآر است که در ویژگی‌های بنیادین محتوایی و تماتیک کمابیش همانند نوآرهای دهه‌ی چهل و پنجاه میلادی است اما سبک و فرم و محتوای فیلم نوآرها را با عنصرهایی نوین که از سینما و هنر دهه‌های پایانی قرن بیستم بر آمده‌اند، بهبود بخشیده است.
فیلم‌های برجسته‌ی ژانر نئونوآر :
فیلم محله‌ی چینی های 1974 ساخته رومن پولانسکی
فیلم آماده برای کشتن 1980 برایان دی پالما
فیلم پستچی همیشه دو بار در می زند 1981 باب رافلسن
فیلم دوبار مرا بکش 1989
فیلم تقاطع میلر 1990 برادران کوئن
فیلم رد راک وست 1993 جان دال
فیلم واپسین گمراهی 19994 جان دال
فیلم مخمصه 1995 مایکل مان
فیلم سون (هفت) 1995 دیوید فینچر
فیلم فارگو 1996 برادران کوئن
فیلم دور برگردان 1997 اولیور استون
فیلم محرمانه لس آنجلس 1997 کرتیس هنسن
فیلم شهر تاریک 1998 الکس پرویاس
فیلم ممنتو 2000 کریستوفر نولان
فیلم مردی که آنجا نبود 2001 برادران کوئن
«تست‌های مرتبط»
کدام گزینه، بیانگر ویژگی‌های سبکی فیلم نوآر است؟
1) زوایای دوربین سر بالا و سر پایین 2) نورپردازی در مایه‌های تاریک
3) قهرمانان بدگمان به خویش 4) استفاده از عدسی‌های با زاویه‌ی بسته افراطی
گزینه 4 صحیح است.
تحلیل سوال: ژانر نوآر، وام دار سینمای اکسپرسیونیسم آلمان است. فیلم های نوآر همانطور که سیاه و تاریک و تلخ هستند، سرشار از نا امیدی هستند. نور پردازی پرکنتراست و پرمایه جهت القای حس نا امنی دارند. اغلب از زوایای دوربین سر بالا و پایین و از عدسی هایی با زاویه های باز افراطی استفاده می شود.
لوکیشن فیلم های نوآر اغلب مکان های واقعی مانند هتل ها ، خیابانهای خلوت و تاریک شب ، آپارتمانهای مدرن ، محله های پایین شهر ، کوچه های باران خورده استفاده از راوی و فلاش بک (بازگشت به گذشته) و (حضور راوی در قالب دانای کل).
کاراکترهای فیلم های نوآر آدم های از طبقه متوسط جامعه ، زنان بزه کار ، الکلی ، پلیس (مسئولین) فاسد و کاراگاهانی با درآمد کم و کلاه برداران بیمه هستند.
...................................................................................
فیلمنامه‌ی کدام فیلم براساس رمانی از ریموند چندلر توسط ویلیام فاکنر نوشته شده است؟
1)خواب بزرگ 2) غرامت مضاعف 3) شاهین مالت 4) مردم سوم
گزینه 1 صحیح است.
تحلیل سوال: سرآغاز ژانر نوآر فیلم شاهین مالت ساخته جان هیوستن در سال 1941 است. شاهین مالت براساس رمانی از داشیل همت ساخته شد. اما فیلم خواب بزرگ ساخته هارولد هاکس براساس رمانی از ریموند چندلر توسط ویلیام فاکنر نوشته شده است. هر دو از مشهورترین فیلم های ژانر نوآر هستند.
...................................................................................
فیلم هفت اثر دیوید فینچر را می توان بیشتر در کدام دسته از فیلم ها به شمار آورد؟
1) سیاه 2) پلیسی 3) نئونوآر 4) تعقیب و گریز
گزینه 3 صحیح است.
تحلیل سوال: نئو نوآر زیر گونه ساب ژانری از فیلم های نوآر است که در ویژگی های بنیادین محتوایی و تماتیک کما بیش همانند نوآرهای دهه چهل و پنجاه میلادی است اما سبک و فرم و محتوای فیلم نوآرها را با عنصرهایی نوین که از سینما و هنر دهه های پایانی قرن بیستم بر آمده اند ، بهبود بخشیده است.
نئو نوآرها به نسبت نوآرها پلات داستانی پیچیده تری دارند.
نئو نوآر از یک اندیشه فلسفی مدرن پس از جنگ می آید.
نئو نوآر روی تنهایی و تک افتادگی انسان معاصر پس از جنگ تاکید دارد.
نئو نوآرها به شدت تقدیر گرایانه تر از نوآرها هستند تقدیر گرایی در نئو نوآر ها پرنگ تر است.