سجع و انواع آن_ایستگاه پانزدهم آرایه_ادبیات فارسی_سمیرا معروف

 درود به دوستاي گل كنكوري😌🍃

من سيده سميرا معروف هستم  رتبه 168 كنكور انساني قراره توي اين قسمت باهم مهم ترين نكات آرايه هاي ادبي كنكور و تستاي نمونه رو تحت عنوان "ايستگاه كوئيك مرور آرايه ها" داشته باشيم كه مطمئنم مرور كردن نكاتشون قبل آزمون هاتون بسيار كمكتون ميكنه كه تست هاي مهم آرايه ادبي رو بدون غلط پاسخ بديدبه مرور آرايه هاي تخصصي رشته انساني روهم قرار ميديم تا دوستاي عزيز هر سه رشته بتونن از مطالب استفاده كافي و وافي رو ببرن.😊🍃

لینک ایستگاه سیزدهم :

جناس تام_ایستگاه سیزدهم آرایه_ادبیات فارسی_سمیرا معروف

سجع و انواع آن

تعریف : 

یکسانی دو واژه در واج یا واج های پایانی و وزن یا هردوی آن هاست.

چند نکته درباره سجع :

1- آرایه سجع در کلامی دیده می شود که حداقل دو جمله باشد. زیرا سجع ها باید در پایان دو جمله بیایند تا آرایه سجع پدید آید.

2-جایگاه سجع در پایان دو جمله است به شرطی که کلمه های پایانی تکراری و هم معنی نباشند.

3-سجع در شعر. قافیه میانی یا درونی نیز نامیده میشود.

4- تفاوت سجع با قافیه این است که قافیه در پایان مصرع ها یا بیت ها رخ می دهد ولی سجع معمولا در پایان جمله ها یا عبارات رخ می دهد.

5-به کلمات مشخص شده در هر جمله"ارکان سجع" و به آهنگ برخاسته از آن ها "سجع" می گویند.

فایده سجع :

1) ابجاد موسیقی در نثر

2) افزایش موسیقی در شعر

انواع سجع :

1-متوازی: واژگان هم وزن هستند- واج های آخرشان مشترک و مثل هم است.

2-مطرّف: واژگان هم وزن نیستند-اما واج های آخر آن ها یکسان است.

3-متوازن:واژگان فقط هم وزن هستند-واج های آخر آن ها باهم متفاوت است.

مثال: همه کس را عقل خود به کمال نماید /و فرزند خود به جمال( سجع متوازی)

مثال:مُلک بی دین باطل است /و دین بی مُلک ضایع( سجع متوازن)

مثال: دوستی را که به عمری فراچنگ آرند نشاید که به یک دم بیازارند.(سجع مطرف)

نکته کنکوری : سجع متوازی بیشترین و سجع متوازن کمترین ارزش موسیقیایی را دارد. پس اگر طراح در سوال از شما گزینه ای را خواسته بود که سجع آن دارای بیشترین ارزش موسیقیایی است به دنبال سجع متوازی بگردید.

چند نمونه تست :

در کدام گزینه آرایه سجع وجود ندارد؟

1) شبی در جزیره کیش مرا به حجره خویش برد.

2) ملک بی‌دین باطل است و دین بی‌ملک ضایع.

3) محبت را غایت نیست از بهر آنکه محبوب را نهایت نیست.

4) باران رحمت بی‌حسابش همه را رسیده و خوان نعمت بی‌دریغش همه جا کشیده.

تحلیل تست : پاسخ صحیح گزینه1 است

نکته مهم: دقت کنید که برای وجود آرایه سجع وجود حداقل دو جمله ضروری است. پس حواستان باشد که گول نخورید و در بررسی اول ببنید که آیا آن گزینه ابتدایی ترین شرط سجع را دارد یا خیر.

 در کدام گزینه «سجع متوازن» به کار رفته است؟

1) هنر چشمه زاینده است و دولت پاینده.

2) هر که را زر در ترازوست، زور در بازوست.

3) خبری که دانی دلی بیازارد، تو خاموش باش تا دیگری بیارد.

4) گاه از دیدن خط مکتوب مُنتعش و گاه از ندیدن روی مطلوب مُشتعل

تحلیل تست : پاسخ صحیح گزینه4 است.

منتعش و مشتعل تنها از نظر وزنی یکسان هستند و سجع متوازن می‌سازند

بررسی سایر گزینه‌ها: 1) زاینده و پاینده: سجع متوازی    2) ترازو و بازو: سجع مطرّف       3) بیازارد و بیارد: سجع مطرّف

 در کدام گزینه آرایه سجع دیده نمی شود؟

1) ظن آن شخص فاسد شد و بازار اینان کاسد شد

2) از این سبب در گرفتن او تاخیر کردی و در آن دیگر تعجیل

3) متکلم را تا کسی عیب نگیرد. سخنش صلاح نپذیرد

4) ای ملک نشان خردمندانِ کافی جز آن نیست که به چنین کارها تن ندهند.

تحلیل تست : پاسخ صحیح گزینه4 است.

یادآوری : گفتیم که برای وجود سجع وجود حداقل دو جمله ضروری است و همانطور که می بینید عبارت گزینه4 فقط یک جمله است.

سیده سمیرا معروف

رتبه168 کنکور انسانی99

دانشجوی حقوق دانشگاه خوارزمی تهران