کارآفريني فرآيند يا مفهومي است که در طي آن فرد کارآفرين با ايده‌هاي نو و خلاق و شناسايي فرصتهاي جديد، با بسيج منابع به ايجاد کسب و شرکتهاي نو، سازمانهاي جديد و نوآور رشد يابنده مبادرت مي‌ورزد . اين امر توام با پذيرش خطرات است ولي اغلب منجر به معرفي محصول يا ارائه خدمت به جامعه مي‌شود. بنابراين «کارآفرينان» عوامل تغيير هستند که گاهي موجب پيشرفتهاي حيرت‌انگيز نيز شده‌اند.انگيزه‌هاي مختلفي در کارآفرين شدن مؤثر مي‌باشند که از جمله آنها: نياز به موفقيت، نياز به کسب درآمد و ثروت، نياز به داشتن شهرت، و مهمتر از همه نيازمندي به احساس مفيد بودن و استقلال طلبي را مي‌توان نام برد.
افراد از ويژگيهاي شخصيتي خاص و گوناگوني برخوردار مي‌باشند طبيعي است که برخي از ويژگيهاي کارآفرينان متمايز و برجسته از ساير افراد است به طور مثال داشتن خلاقيت و نوآوري، دارا بودن قدرت تحمل ابهام، داشتن اعتماد بنفس و عزت نفس، آينده نگر و عمل گرا بودن، و فرصت شناس بودن. شيوه هاي پرورش اين ويژگيها متفاوت است.مطالعه و بررسي در زمينه اقدامات بعمل آمده در مورد موضوع کارآفريني در کشورهاي مختلف بيانگر آن است که دانشگاهها در زمينه هاي آموزشي و پژوهشي پيشقدم بوده اند ولي فارغ التحصيلان بدون توجه و قصد بکارگيري آموخته ها و قدرت ابتکار خود در راستاي شروع کار و ارائه محصول و خدمت در بازار کار، چندان موفق نبوده اند.
براي ترويج روحيه کارآفريني از طريق ايجاد و حمايت از خلاقيتها توسط اساتيد محترم، چند راهکار مي تواند مفيد واقع گردد:
- طرح سوالات و گاهي ايجاد محيط معما گونه در تدريس.
- آموزش نحوه تفکر علمي و چگونگي آزمون فرضيه ها.
- تشويق دانشجويان به مشارکت و ذهن انگيزي در تدريس.
- محترم شمردن سوالات اصيل.
- اجازه دادن براي برقراري ارتباط جهت گفتگو در مورد تجاربي که کسب کرده اند.
- تشويق به احساس عزت نفس و اعتماد به نفس، و
- تشويق دانشجويان مقاطع تحصيلات تکميلي به اخذ پايان نامه هاي مرتبط با مفاهيم کارآفريني.
با توجه به اينکه يکي از پيامدهاي مثبت کارآفريني اشتغال مولد است طرح کاراد با هدف «ترويج و بهره‌مندي از پيامدهاي مثبت» خود در بين دانشگاهيان و فارغ التحصيلان ارائه شده و بمورد اجرا گذاشته شده است.
۲ – کارآفريني چيست؟
در مورد تعريف کارآفريني ديدگاه هاي مختلفي وجود دارد و درک کامل مفهوم و موضوع \” کارآفريني \” نيازمند اطلاع از ديدگاه هاي بين رشته اي مي باشد. کارآفريني برحسب ماهيت خود و توجه محققان رشته هاي مختلف از نظر روانشناسي، جامعه شناسي، اقتصاد، صنعت و حتي تاريخي تعريف شده است.
واژه کارآفريني از کلمه فرانسوي \”Entrepreneurs\” به معناي \”متعهد شدن\” نشات گرفته است کارآفريني اولين بار مورد توجه اقتصاددانان قرار گرفت و تمامي مکاتب اقتصادي از قرن ۱۶ ميلادي تا کنون به نحوي کارآفريني را در نظريه هاي اقتصادي خويش تشريح نموده اند.
کارآفريني از مباحثي است که در تمامي ابعاد توسعه اقتصادي و اجتماعي از حدود ۲۰ سال به اين طرف عملاً در دنياي تجارت و کسب و کار مطرح شده است]۳[. از جمله تعاريف کارآفريني مي توان به موارد زير اشاره نمود:
ژوزف شومپيتر( ۱۹۳۴) فرآيند کارآفريني را \” تخريب خلاق\” مي نامد به عبارت ديگر ويژگي تعيين کننده در کارآفريني همانا انجام کارهاي جديد و يا ابداع روشهاي نوين در امور جاري است. روش نوين همان \”تخريب خلاق\” مي باشد. از نظر وي نوآوري در هر يک از زمينه هاي ذيل کار آفريني محسوب مي شود:
۱ – ارائه کالاي جديد.
۲ – ارائه روش جديد در فرآيند توليد.
۳ – گشايش بازاري جديد.
۴ – يافتن منابع جديد.
۵ – ايجاد هر گونه تشکيلات جديد در صنعت.
کارآفريني کيفيتي است که افراد را قادر مي سازد يک فعاليت جديد را شروع کنند يا با قدرت و به طور ناباورانه فعاليت موجود را توسعه دهند.
کارآفريني موتور تحول و توسعه اقتصاد، فرهنگ و جامعه است. رشد و فراگيري اين پديده مي تواند به تحول و دگرگوني اساسي در اقتصاد ملي منجر شود. کارافريني فرآيندي است که طي ان فرد کارآفرين با ارائه ايده و فکر جديد ايجاد کسب و کار با قبول مخاطره و تحمل ريسک، محصول و خدمت جديد را ارائه ميکند.
اگرچه تعاريف گوناگوني از کارآفريني ارائه شده است، ليکن بيشتر نويسندگان و صاحب نظران در مجموع کارآفريني را \” فرآيند شناسايي فرصتهاي اقتصادي، ايجاد کسب و کار و شرکتهاي جديد، نوآور و رشد يابنده براي بهره برداري از فرصتهاي شناسايي شده مي دانند که در نتيجه آن کالا ها و خدمات جديدي عرضه مي شود.
۳ – ۱ – تعاريف کارآفرين
ريچارد کانتيلون۱ (۱۷۳۰) اولين کسي بود که اين واژه را در علم اقتصاد ابداع نمود و آن را اينچنين تعريف نمود : کارآفرين فردي است که ابزار توليد را به منظور ترکيب به صورت محصولاتي قابل عرضه به بازار خريداري مي کند. کارآفرين در هنگام خريد از قيمت نهايي محصولات اطلاع ندارد
جان باپتيست سي۲ (۱۸۰۳) کار آفرين را فردي ميداند که مسووليت توليد و توزيع فعاليت اقتصادي خود را بر عهده دارد
فرانک نايت۳ (۱۹۲۱) کار آفرينان را کساني ميشناسد که در شرايط عدم قطعيت۴ به اتخاذ تصميم مي پردازند و پيامدهاي کامل آن تصميمات را نيز شخصاً مي پذ يرند
طبق نظر کاسون۵ (۱۹۸۲) کار آفرين فردي است که تخصص وي \”تصميم گيري عقلايي و منطقي در مورد ايجاد هماهنگي در منابع کمياب\” ميباشد. وي \”داشتن توان داوري و قضاوت۶\” را عنصري مشترک در تمامي کار آفرينان تشخيص داده است . از ديدگاه کارلند۷ (۱۹۸۴) کار آفرين فردي است که شرکتي را به منظور سود و رشد تاسيس مينمايد و آنرا مديريت کرده و از آن براي پيشبرد اهداف شخصي استفاده ميکند .
همچنين به تعاريف زير نيز مي توان اشاره کرد: کارافرين کسي است که توانايي آن را دارد تا فرصتهاي کسب و کار را ببيند و آنها را ارزيابي کند، منابع لازم را جمع آوري و از آنها بهره برداري نمايد، و سپس عمليات مناسبي را براي رسيدن به موفقيت پي ريزي نمايد
کارآفرينان کساني هستند که با ايجاد محصولات وخدمات نوين مورد نسياز مردم، درآمد خوبي کسب مي کنند. معمولاً گمان مي رود که کارآفرينان در راه اندازي شرکتها تبهر دارند در هر حال، آنها، از هيچ، کسب و کارجديد خلق مي کنند. انها به رغم مخاطرات بسيار، پيشگام کارهاي جديد مي شوند.