کنش: در علوم انسانی به فعالیتی که انسان انجام میدهد، کنش میگویند و به انجامدهندة آن، کنشگر میگویند.
پیامدهای کنش: پیامدهای کنش برخلاف کنش تنها وابسته به اراده و آگاهی کنشگر نمیباشند.
پیامد ارادی کنش نتایج احتمالی است.
پیامد غیرارادی کنش نتایج قطعی است.
ویژگی های کنش انسانی: 1- آگاهانه بودن 2- ارادی بودن 3- هدفدار بودن 4- معنادار بودن
کنش اجتماعی: نوعی کنش انسانی است که با توجه به دیگران انجام میشود. مثال: تفاوت لباس پوشیدن افراد در موقعیتهای مختلف
ویژگیهای کنش اجتماعی: الف)در کنش اجتماعی آگاهی و ارادة کنشگر، ناظر به دیگران است. ب) کنش اجتماعی ممکن است توسط یک فرد بدون حضور فیزیکی دیگران انجام پذیرد.
هنجار اجتماعی: شیوه انجام کنش اجتماعی است که مورد قبول اعضای جامعه است.
ارزشهای اجتماعی: پدیده مطلوب که مورد توجه و پذیرش همگان است و افراد یک جامعه به آنها گرایش و تمایل دارند. مثال: عدالت، امنیت
جامعه پذیری: انتقال ارزشها و هنجارهای جامعه به افراد
کنترل اجتماعی: در ادامه فرآیند جامعه پذیری اتفاق میافتد، مجموعه فعالیتهایی است که برای پذیرش فرهنگ و انطباق دادن افراد با انتظارات جامعه انجام میشود.
روشهای کنترل اجتماعی: الف) تعلیم و تربیت ب) تشویق و تنبیه
جهان: واژهای است که معمولاً برای اشاره به مجموعههای بزرگ به کار میرود؛ مانند جهان غرب، جهان اسلام
جهان اجتماعی: مجموعه پدیدههای اجتماعی، جهان اجتماعی را شکل میدهند.
خردهفرهنگ: بخشهایی که مربوط به یک قوم، قشر، صنف یا گروه است.
خرده فرهنگ موافق: خرده فرهنگهایی که درون یک فرهنگ عمومی قرار دارند، اغلب با فرهنگ عمومی سازگارند. به خرده فرهنگهای سازگار با فرهنگ عمومی «خرده فرهنگ موافق» میگویند.
ضدفرهنگ: خرده فرهنگهای ناسازگار و مخالف با فرهنگ عمومی را «ضد فرهنگ» مینامند.
فرهنگ: شیوه زندگی گروهی از انسانها که سالیان متمادی با یکدیگر زندگی میکنند.
فرهنگ عمومی: آن بخش از فرهنگ که همة اعضای یک جهان اجتماعی در آن اشتراک دارند.
نمونه سوال تستی
بهترتیب با توجه به گزارههای زیر صحیح است؟ (آزمون کانون ـ 97)
«عضویت در نهادهای اجتماعی مثل آموزش و پرورش ـ موجودات زنده و نظم آن ـ بازیهای گروهی همچون هندبال ـ شکلگیری آگاهی مشترک و عمومی در جوامع انسانی»
1) اعتباری ـ تکوینی ـ اعتباری ـ اعتباری 2) تکوینی ـ اعتباری ـ اعتباری ـ تکوینی
3) تکوینی ـ تکوینی ـ اعتباری ـ اعتباری 4) اعتباری ـ اعتباری ـ تکوینی ـ تکوینی
پاسخنامه
عضویت در نهادهای اجتماعی مانند آموزش و پرورش و خانواده و .... پدیدهای اعتباری است.
موجودات زنده و نظم آن پدیدهای تکوینی است.
بازیهای گروهی همچون هندبال پدیدهای اعتباری است.
شکلگیری آگاهی مشترک و عمومی در جوامع انسانی پدیدهای اعتباری است.