مغایرت وجود و ماهیت_ درس اول فلسفه_ زهره رزمجو

اين مطلب شامل درسنامه درس اول فلسفه( مغايرت وجود و ماهيت) به همراه چند تست است. اين مطلب را زهره رزمجو رتبه 31 کنکور 1400 و دانشجوي حقوق شهيدبهشتي آماده کرده است. 

در فلسفه با مفهومی به نام مغایرت وجود و ماهیت مواجه هستیم. 

ابن سینا میگويد: وجود و ماهیت اجزای تشکیل دهنده اشیا نیستند. بلکه دو جنبه از چیزی هستند. ما وقتی به چیزی نگاه می کنیم دو مفهوم در ذهن ما ایجاد میشود. اینکه این ساعت وجود دارد و اینکه این شی ساعت هست.

نکته مهمی که وجود دارد اینست که: «این ساعت دو جزء دارد» کاملا اشتباه است. ما در خرج تنهااا یک شی داریم ذهن ما دو جنبه از آن را برداشت میکند. 

پس 1.ما از واقعیت های پیرامون دو مفهوم در ذهن داریم.

2.وجود و ماهیت دو مفهوم متفاوت و مختلف از یک موجود واحد هستن 

3.مغایرت در ذهن ما وجود دارد.(انتزاعی)

4.اسم دیگر این مفهوم زیادت وجود بر ماهیت هست. 

و اما دلیل ابن سینا برای اثبات مغایرت وجود و ماهیت چيست؟

یکی از این دلایل راکتاب درسی تحت عنوان قدم چهارم توضیح داده است.

ابن سینا میگويد حمل ناطق بر انسان با حمل وجود بر انسان متفاوت هستند. چرا؟ ناطق بودن ذااتِ انسان هست ولی وجود اینطور نیست:

انسان ناطق است ناطق تعریف انسان و ذات و حقیقت انسان هست. انسان=ناطق. دو مفهوم جدایی ناپذیر هستن. نمی توانیم بگیم چرا انسان ناطق است. اساسا چرا معنا ندارد. تفاوت بین محمول و موضوع در چیست؟ اجمال و گستردگی. انسان کوتاه شده و خلاصه شده حیوانِ ناطق، است. 

انسان وجود دارد. وجود جز ذات انسان نیست. انسان می تواند وجود داشته باشد؛ می تواند وجود نداشته باشد هیچ الزامی نیست. ولی اگر انسان ناطق نباشد دیگه انسان نیست. پرسش از چراییِ «انسان موجود است» معنا دارد. 

پس ما دو نوع حمل داريم: 1.حمل اولي ذاتي 2. حمل شايع صناعي

نکته؛ در حمل اولی ذاتی هم مفهوم مشترک دارند هم مصداق های کاملا مشترک اما در حمل شایع صناعی اتحاد مصداقی داریم بعضی از مصداق ها مشترک هستند. 

و حالا ربط این دو بهم چیست؟؟ ابن سینا معتقد است چون حمل ماهیت چیزی بر چیزی با حمل وجود بر آن شی تفاوت دارد، پس وجود و ماهیت هم مغایرت دارند یعنی متفاوت هستند. 

استدلالش را این طور می نویسیم که: اگر وجود و ماهیت یکی باشند حمل شایع صناعی و اولی ذاتی یکی هستند + حمل شایع صناعی و اولی ذاتی یکی نیستند = پس وجود و ماهیت هم یکی نیستند و مغایرند.

 فايل کامل درسنامه و تست هاي اين درس را ميتوانيد از زير دانلود کنيد.