خلاصه درسنامه سبک شناسی(سبک خراسانی و هندی)،درس علوم و فنون ادبی پایه دهم و یازدهم.
نویسنده: مریم توحیدی،رتبه 145 منطقه دو کنکور انسانی و دانشجوی روان شناسی دانشگاه علوم پزشکی توانبخشی تهران
🔹سبک شناسی شعر خراسانی🔹
مشهور به سبک سامانی به علت رواج در زمان سامانیان
معروف‌ترین شعرای سبک خراسانی:
■رودکی
■فردوسی
■ناصرخسرو
《ویژگی‌های زبانی》
●سادگی زبان شعر
●کهنه و مهجور بودن بخشی از لغات
●کمی لغات عربی و بیگانه
●استفاده از دوحرف اضافه برای یک متمم(به خانه اندر)
●تفاوت تلفظ برخی لغات در مقایسه با زبان امروز(یَک_هَزار)
《ویژگی‌های ادبی》
●قصیده،قالب عمده‌ی شعر
●قافیه و ردیف ساده
●آرایه های ادبی طبیعی و درحد اعتدال
●تشبیهات حسی در توصیف پدیده‌ها
《ویژگی های فکری》
●زمینی بودن عشق و معشوق
●واقع‌گرایی شعر،طبیعی،محسوس و عینی و ساده بودن توصیفات
●حاکمیت روح حماسه بر ادبیات
●غلبه‌ی روح شادی،نشاط و خوش‌باشی
●ساده بودن فکر و کلام
●مضمون عمده‌ی اشعار این سبک:
حماسه،مدح،اندرز،وصف
🔹دوره های نثر سبک خراسانی🔹
دوره سامانی
دوره غزنوی و سلجوقی
ویژگی‌های نثر دوره‌ی سامانی
●ایجاز و اختصار در لفظ و معنا
●تکرار فعل یا اسم به ضرورت معنی
●کوتاهی جملات
●رواج لغات کم کاربرد فارسی
●کمی لغات عربی
●کاربرد بیشتر نشانه های جمع فارسی
●محتوای غالب آثار:
علمی،گاهی حماسی و تاریخی و دینی
مهمترین نمونه های نثر دوره‌ی سامانی:
■ترجمه تفسیر طبری(دینی)
■تاریخ بلعمی(تاریخی)
■التفهیم(علمی)
■شاهنامه‌ی ابومنصوری(حماسی)
ویژگی های نثر دوره غزنوی و سلجوقی:
●اطناب
●تمثیل و استشهاد به آیات و احادیث و اشعار عرب
●حذف فعل به قرینه
●افزایش کاربرد لغات عربی
مهمترین نمونه های نثر دوره غزنوی و سلجوقی:
■قابوسنامه
■تاریخ بیهقی
■سفرنامه ناصرخسرو
■سیاست نامه
■کیمیای سعادت
■کشف‌المحجوب
سبک هندی:
《ویژگی زبانی شعر سبک هندی》
💠واقع گرایی زبان سبک هندی و مطابقت آن با زبان حقیقی مردم
💠ورود واژگان عامیانه در شعر
💠فراموشی بسیاری از لغات ادبی قدیمی و کهن از زبان
💠محو شدن کامل مختصات زبان قدیم سبک خراسانی
💠کم شدن کاربرد لغات عربی
💠ورود لغات ترکی
💠بی دقتی در کاربرد جمله ها و ترکیب ها
💠گسترش دایره واژگان شعر
💠ورود لغات مربوط به آداب و رسوم هندوان به حوزه شعر و ادب
《ویژگی ادبی شعر سبک هندی》
💠قالب مسلط: غزل
💠تک بیت گویی و مفردات
💠استفاده از ردیف های طولانی و خوش آهنگ
💠کم توجهی شاعران کوچه و بازار به آرایه های ادبی
🔹پرکاربرد ترین آرایه ها: تشبیه،تلمیح،حسن تعلیل،حس آمیزی،تمثیل و اسلوب معادله
《ویژگی فکری شعر سبک هندی》
💠سطحی بودن مضامین
💠معنی گرایی شعر(نفی صورت گرایی و توجه به زبان)
💠تلاش برای مضمون یابی و ارائه‌ی خیال خاص(یافتن فکری جزئی اما تازه و نگفته و بیان آن به صورت اعجاب انگیز)
💠تنوع مضامین و معانی(بخصوص در اشعار صائب)