آشنايي با سه تراژدينويس مشهور يونان
اشيل
قديميترين نمايشنامهي موجود يوناني منسوب به «اشيل» ميباشد. نوشتن 80 نمايشنامه را به او نسبت ميدهند که تنها 7 نمايشنامه به دست ما رسيده است. آثار او عبارتند از: ايرانيان، هفت دشمن تب، اورستيا، آگاممنون، اومنيدز، ملتمسان، پرومته در بند.
وارد کردن بازيگر دوم به نمايش را به «اشيل» نسبت ميدهند. زماني که «سوفوکل» بازيگر سوم را به نمايش وارد نمود، «اشيل» نيز از بازيگر سوم استفاده کرد. اکثر تراژديهاي «اشيل»، به استثناي ايرانيان، به صورت تريلوژي يا سهگانه نوشته شده است.
در اورستيا، «اشيل» آرمانهاي متناقض عدالت را بدانگونه که در اعمال انسان نهفته، تجسم بخشيده و به کشمکش انساني پرداخته است.
از آنجا که شخصيتهاي «اشيل» درگير مسائل کيهاني هستند، گاه آنان را فوق بشري ميشناسند. شخصيتهاي «اشيل» ويژگيهاي کمي دارند. اما همين ويژگيها قاطع و نيرومند و کاملا متناسب با حرکت صحنهاند.
«اشيل» درامنويسي مذهبي است، اما تئاتريترين تراژدينويس يوناني نيز محسوب ميشود. در نمايشنامههاي «اشيل»، بازيگران زيادي در صحنه حضور دارند: همسرايان دوم، ملازمان، ارابهها و...
«اشيل» از نمادهاي بصري، رقصهاي غيرمعمول دستهجمعي و لباسهاي پر زرق و برق، زياد استفاده ميکند.
سوفوکل
تأليف 120 نمايشنامه را به «سوفوکل» نسبت ميدهند که تنها 7 نمايشنامه به دست ما رسيده است. آثار او عبارتند از: آژاکس، آنتيگون، اوديپ شاه، الکترا، زنان تراخيس، فيلوکتتس، اوديپ در کولونوس و بخش عمدهاي از يک ساتير به نام تراکرز.
وارد کردن بازيگر سوم به نمايش، تثبيت تعداد همسرايان که وي آنها را در حد پانزده نفر نگه داشت و اولين رنگآميزي صحنه از ابداعات اوست.
«سوفوکل» در مقايسه با «اشيل» در آثارش، تأکيد اصلي را روي يک شخصيت قرار داد و از نقش همسرايان کاست.
شخصيتهاي او پيچيدهاند اما از نظر روانشناسي داراي انگيزههاي روشني هستند. قهرمانان آثار او نجيبند ولي بيگناه نيستند و پس از تحمل بحران و مشقات زياد به خودشناسي ميرسند و در آخر در مييابند که در پس حوادث، قوانيني فراتر از قوانين انساني حاکم است.
«سوفوکل» از نظر استادي در ساخت دراماتيک آثارش، ماهرترين درامنويس يونان محسوب ميشود. در تراژديهاي او صحنهها همواره از يک تعليق به اوج ميرسند و بازي و حرکت در آثار او روشن و منطقي است. نمايشنامهي اوديپ شاه او، کاملترين تراژدي يوناني شناخته ميشود.
اوريپيد
«اوريپيد» حدود 90 نمايشنامه نوشته که از آنها تنها 18 نمايشنامه به دست ما رسيده است. آثار او عبارتند از: آلسست، مدهآ، هيپوليت، فرزندان هراکلس، آندروماک، هکيوبا، هراکلس، ايون، زنان تروا، ايفيژني در تاوريس، هلن، زنان فنيقي، ارست، باکائه، ايفيژني در آوليس و سيکلوپ.
«اوريپيد» به مسائلي ميانديشيد که در آن روزگار مناسب صحنه نبودند. وي بسياري از قواعد تثبيت شدهي درامنويسي را ناديده ميانگاشت و ارزشهاي مرسوم را مورد سوال قرار ميداد.
شخصيتهاي «اوريپيد»، اغلب دريافت خدايان از عدالت را مورد ترديد قرار ميدهند. در آثار او چنين مينمايد که خدايان منشأ همهي مذلتها هستند و نه بهروزيها.
عنصر وحدتبخش تمام آثار «اوريپيد»، انديشه است. در آثار او گاه تصادف راهبر جهان است و چنين مينمايد که انسانها بيش از خدايان به ارزشهاي اخلاقي ارج مينهند.
تراژديهاي او با يک پيشدرآمد- تکگويي شروع ميشود که به طرزي ساده، حوادث نمايش را خلاصه ميکنند.
اپيزودها اغلب ارتباط منطقي با هم ندارند و گاه تنها با رشتهي باريکي به حرکت دراماتيک ارتباط پيدا ميکنند.
در آثار او خدايان به تناوب و تنها براي باز کردن گرهاي يا دادن پيشگويي ظاهر ميشوند. «اوريپيد» براي موضوعات خود بيشتر به اساطير فرعي ميپرداخت و به ندرت اساطير اصلي را به کار ميگرفت. از ديگر خصوصيات آثار او پرداختن به زن و شخصيت او و کاوش در ابعاد رواني شخصيتها ميباشد.