چگونه فرمول هاي شيميايي را  پيش بيني کنيم؟

 

شايد براي بسياري از شما تعيين فرمول شيميايي مواد در آزمايش هاي شيمي، هنوز هم کار دشواري باشد، در اين مطلب مي خواهيم روش هايي را براي تعيين صحيح اين فرمول ها دنبال کنيم.

اين روش ها همواره مفيد خواهند بود.

قدم اول:

از يک جدول تناوبي عناصر براي يافتن مکان دقيق عناصر در جدول استفاده کنيد تا ظرفيت آن ها و ساير خواص شيميايي آن ها را متوجه شويد.

براي اندازه بزرگ، روي جدول کليک کنيد.

قدم دوم:

ظرفيت تمام عناصر را در مواد مرکب مختلف پيدا کنيد.

ظرفيت تمام عناصر بر اساس الکترون هايي که به دست مي آورند يا از دست مي دهند، تعيين مي شود. اتم ها با از دست دادن و گرفتن الکترون، پايدارتر مي شوند و انرژي از دست مي دهند. ظرفيت ها را مي توانيد از يک جدول تناوبي کامل و يا از اينترنت و يا از کتاب خود به دست آوريد.

قدم سوم:

اگر عنصر A داراي بار (٣+) است، با عنصر B که بار (٢-) است، ترکيب شود، فرمول ماده مرکب را مي توانيد از ظرفيت اين عناصر تعيين کنيد؛ به اين صورت که دو عنصر را در کنار هم نوشته و اعداد ظرفيت آن ها را که همان بار يون هاي آن ها است، با هم تعويض کنيد:

حال بايستي بتوانيد نتيجه بگيريد که دو اتم A با بار (3+) ، بار کلي (٦+) دارد و سه اتم B با بار (٢-) بار کلي (٦-) دارند؛ بنابراين کل بار الکتريکي ماده مرکب A₂B_٣  صفر است. وقتي تا اين قسمت از مراحل تعيين فرمول يک ماده را درست انجام داديد؛ به احتمال زياد فرمول ماده را به دست آورده ايد.

قدم چهارم:

اگر عددي که براي ظرفيت عناصر در هنگام تعويض به دست آورده ايد، قابل تقسيم است، آن را ساده کنيد. به عنوان مثال، سولفيد منيزيم از منيزيوم با دو بار مثبت و گوگرد با دو  بار منفي تشکيل شده است. اگر بارهاي اين عناصر را تعويض کنيم، به ترکيب زير مي رسيم:

با تقسيم اين ظرفيت بر دو به فرمول زير مي رسيم:

اگر در تعيين فرمول با مشکلي مواجه شديد:

قدم پنجم:

برخي مواد مرکب در فرمول خود، آب دارند که به معناي آن است که اين مواد در بلور خود (شبکه خود)، آب دارند. مانند ماده زير:

CaSO_٤.٢H_٢O

در آخر اين که برخي از مواد در طبيعت به صورت واقعي وجود ندارند و تعيين فرمول آن ها بايستي در آزمايشگاه انجام شود.

سوالات مفيد:

در واکنش بين فسفر و کلر، ماده مرکب به چه صورتي است؟ آيا مي توانيد اين معادله را بنويسيد؟

آيا موازنه آن را مي توانيد به دقت انجام دهيد؟

جواب:

کلر همواره ظرفيت ١ دارد، فسفر نيز داراي دو ظرفيت ٣و ٥ است اما حداقل ظرفيت آن، ٣ است ؛ بنابراين حدس مي زنيم با وارونه کردن ظرفيت ها ماده مرکب PCl_٣ به دست آيد.

براي نوشتن واکنش بين اين دو عناصر داريم:

P+ Cl ----> PCl_٣

به نظر شما تعداد هر کدام از اتم ها در دو طرف واکنش يکسان است؟

تنظيم کردن تعداد اتم ها در يک واکنش شيميايي را موازنه کردن واکنش گوييم. حال براي موازنه واکنش خواهيم داشت:

حال به نظر شما واکنش بين سديم و کلر به چه صورت است؟

جواب: