غار عليصدر کبودر آهنگ همدان
در روستاي عليصدر از توابع شهرستان کبودراهنگ و75 کيلومتري شمال غربي شهر همدان يکي از عجايب طبيعي جهان و نمونه نادري از غارهاي آبي قابل قايقراني به نام غار عليصدرواقع شده است که به طول جغرافيايي 48درجه و 18دقيقه و عرض35درجه و18دقيقه داراي ارتفاع 1900متر از سطح درياست.امکان دسترسي به غار عليصدر ازسه مسير فراهم است.
غار عليصدر در ارتفاعات ساري قيه ( صخره زرد)به وجود آ مده است.در اين کوه دو غار ديگر به نامهاي سوباشي و سرآب وجود دارد که ترتيب 11و 7 کيلومتربا غارعليصدر فاصله دارند به لحاظ گسترش زياد لايه هاي سنگ آ هک متبلور در منطقه امکان ارتباط بين غارهاي مذکور با غار عليصدر وجود دارد.
تپه عباس آباد
تپه عباس آباد همدان در نزديکي و مشرف به ميدان قائم ( ميدان داريوش ) ( ميدان آخر آسفالت ) قرار دارد . اين تپه به دليل مشرف بودن به شهر همدان ، همواره از موقعيت ويژه اي برخوردار بوده است . از جمله در گذشته هر گاه حاکمي تغيير مي کرده ، در بالاي آن ساز و طبل و کوس نوبتي نواخته مي شده و به همين جهت به « تپه نقاره خانه » نيز معروف بوده است .
دو جاده يکي از ابتداي چهار باغ ارم و ديگري از اوائل جاده گنجنامه ، دسترسي به بالاي تپه را امکان پذير مي نمايد . با توجه به قابليت هاي جغرافيايي ، طبيعي و گردشگري اين تپه ، در سال هاي اخير تاسيسات تفريحي ، پذيرائي و اسکان و موقت مناسبي احداث شده و به مجتمع تفريحي و سياحتي تبديل گرديده است .
از جمله در بالاي تپه استخري و در وسط آن رستوران زيبائي احداث شده است . از بالاي تپه از يک سو ، چشم انداز طبيعي دره سرسبز عباس آباد و از طرف ديگر ، نمائي از شهر همدان نمايان است . از ضلع جنوب شرقي اين مجتمع ، آبشار مصنوعي زيبائي جريان دارد .
باغ گياهان دارويي بوعلي سينا
استان همدان از گذشته هاي دور، از قطب هاي توليد انواع گياهان داروئي در کشور بوده است و طب سنتي با طبيبان سنتي در آن رواج داشته و با فرهنگ مردم عجين بوده، همچنين تهيه عرقيات گلهاي معطر و گياهان داروئي نيز مرسوم بوده است.
با توجه به زمينه هاي موجود از جمله: رويش انواع گياهان دارويي و توليد انبوه آن در استان، استقبال عمومي در استفاده از گياهان داروئي، سابقه تاريخي استفاده از طب سنتي و وجود طبيب هاي مانند : حکيم ابوعلي سينا در گذشته و دکتر سيد احمد علي خسروي همداني و ديگران در حال حاضر، در سال 1375، " باغ گياهان داروئي بوعلي سينا " در جنوب همدان احداث گرديده و توسط مرکز تحقيقات جهاد کشاورزي استان، رويشگاههاي طبيعي و مکانهاي پراکنش گياهان داروئي شناسايي شد.
که تا کنون منجر به شناسايي 250 گونه گياهان داروئي و صنعتي شده است. به طور مثال ، کتيرا، محصول يکي از گياهان صنعتي به نام "گون" مي باشد، که خود يکي از اقلام صادراتي استان را تشکيل مي دهد.
آرامگاه بوعلي
طرح ونقشه گنبد آرامگاه با توجه به سبک معماري قرني که حکيم در آن مي زيسته واز روي قديميترين بناي تاريخ دار عصر اسلام در ايران يعني بناي معظم گند قابوس که يکي از شاهکارهاي معماري به شمار مي رود اقتباس شده است .
اما به جاي ده ترک در اينجا دوازده ترک منظور شده وبيانگر دوازده رشته علوم ودانشهاي عصر ابن سينا ست که اين دانشمند بزرگ در آنها تبحر داشته است.
آرامگاه باباطاهر
بناي اصلي آرامگاه بابا طاهر در مربعي به ابعاد 10در 10 است که از مجموعه منشورهايي تشکيل شده که داراي مدخلهاي ورودي ومنفذهاي نوراست و با کلافهاي بتوني داخلي استحکام ودوام آن کاملاً تامين شده است .پي سازي آن از سنگ وآهک وداراي عايق کاري است واستخوانبندي آن از آجرو کلاف کشيهاي بتوني در گردشهاي منشورهاست .
برج قربان
اين بناي تاريخي در محله زنديها و در نزديکي دبيرستان ابن سينا قرارگرفته و از قرار معلوم مدفن شيخ الاسلام حسن بن عطار حافظ ابوالعلاء وجمعي از امراء سلجوقي است که در قرن هفتم وهشتم هجري به طرز ساده وبي پيرايه اي ساخته شده است. بنا از يک برج دوازده ضلعي آجري با گنبدي هرمي شکل دوازده ترک آجري تشکيل شده است
گنبد علويان
اين بنا از لحاظ هنر گچبري وآجرکاري از آثار ارزشمند وکم نظير سده هاي مياني دوره اسلامي (قرن 6و7) وهيئت ظاهري آن شبيه گنبد سرخ مراغه که داراي تاريخ ساخت " 542 هجري قمري " است ونيز ابعاد داخلي (8در 8متر) وتزئينات غني ومتراکم ودرعين حال رمزآلود وچشم نواز درون بنا در مقام قياس مشابه " گنبد حيدريه" قزوين است که از ابنيه ساخته شده ودر اوايل قرن 6هجري قمري محسوب ميگردد.
بقعه استر ومرد خاي
در نزديکي ميدان امام خميني شهر همدان بنايي وجود دارد که مقبره "استر و مردخاي” ناميده مي‌شود. هر چند که اين شهرت براي بناهاي ديگري از جمله بقعه "پيربکران” در سي کيلومتري جنوب اصفهان که از بناهاي ابتداي قرن هشتم هجري و ماقبل آن است هم وجود دارد.
اما نکته قابل توجه در اين مورد اين است که استر(زن) و مردخاي (مرد) پسرعمو و دخترعمويي يهودي هستند که در نزد يهوديان مقام بالايي دارند، تا جايي که از آنان به عنوان ناجيان و پيامبران قوم يهود ياد مي‌شود. و به همين جهت اين بنا (مقبره استر و مردخاي در همدان) از لحاظ عبادي يکي از مراکز عبادي و به عبارتي دومين مرکز مهم عبادي يهوديان است.
مجتمع تفريحي استخر عباس آباد
استخر عباس آباد بر فراز تپه عباس آباد، انتهاي خيابان مهديه و مشرف به ميدان قائم قرار دارد که امروزه تفرجگاهي براي عموم مردم و مسافران و گردشگران است. تاسيسات تفريحي، اسکان موقت، رستوران شيشه اي روي آب، زمين اسکيت، آبشار و آبنما و مسجد و همچنين چشم انداز زيباي مشرف به شهر همدان، از مهمترين ويژگيهاي اين تفرجگاه است.
استخر عباس آباد بر فراز تپه عباس آباد، انتهاي خيابان مهديه و مشرف به ميدان قائم قرار دارد که امروزه تفرجگاهي براي عموم مردم و مسافران و گردشگران است. تاسيسات تفريحي، اسکان موقت، رستوران شيشه اي روي آب، زمين اسکيت، آبشار و آبنما و مسجد و همچنين چشم انداز زيباي مشرف به شهر همدان، از مهمترين ويژگيهاي اين تفرجگاه است.
آبشار گنجنامه
همدان را به گنجنامه مي شناسند و گنجنامه را به آبشار و کتيبه هاي تاريخي اش.مهمترين آبشار استان همدان آبشار گنجنامه است که در نزديکي شهر همدان و در تفرجگاه گنجنامه قرار دارد.
کتيبه هاي معروفي از دوره هخامنشي در نزديکي اين آبشار به جاي مانده.کتيبه ها يي که يادگاري از دوران داريوش و خشايار شاه هخامنشي به زبانهاي پارسي باستان ايلامي و بابلي و در مسير راه شاهي آن روزگار نگاشته شده اند تا کاروانيان هنگام استراحت آن را بخوانند و پي به عظمت شاه و اصل و نصب وي ببرند.
اکنون ديگر کتيبه ها در مسير راه شاهي قرار ندارند دست روزگار آنها را در دل کوه سنگي و در مسير آبشار گنجنامه و الوند قرار داده است. هر رهگذر و مسافري که به همدان مي رود حتما به ديدارگنجنامه خواهد رفت و اين دو کتيبه را از نزديک خواهد ديد.
قله هاي کوهستان الوند
رشته کوه الوند،يکي از ويژگيهاي طبيعي وجذاب استان همدان مي باشد،که در جنوب شهر همدان وشمال شهر تويسرکان قرارگرفته است.الوند،بلندترين قله آن ،با ارتفاع 3574 متر از سطح دريا،حدطبيعي بين اين دوشهر مي باشد.جهت اين کوهستان از شمال غربي به جنوب شرقي کشيده شده واستان همدان را به دو نيمه شمالي وجنوبي تقسيم مي کند.اين کوهستان ،با دره هاي وعميق وسرسبز، چشمه سارها ،چمن زارها ،قله ها وپوشش گياهي و... ميعاد گاه هزاران انسان شيفته طبيعت مي باشد.
مسجد جامع همدان
مسجد جامع همدان به فاصله کمي از ميدان مرکزي شهر به قسمت غربي خيابان اکباتان ودر محدوده راسته بازار هاي شهر قراردارد اين مسجد از بناهاي دوره قاجاريه است وتاريخ شروع ساخت آن در قطار بندي جلوي ايوان بزرگ سال 1253 است مسجد داراي چند در ورودي مي باشد که عبارتنداز :ورودي نوساز خيابان اکباتان ، ورودي قديمي بادالان هشتي مقرنس کاري شده ودر ضلع غربي صحن بناي مسجد داراي پلان مربع مستطيل شکل وچهار ايواني مرتفع با رسمي بندي جلوي آن از آجر وکاشي معلقي ساده است که با کاشي لبه فيروزه رنگ نام الله به همراه نام پنچ تن نوشته شده است .شبستان اصلي مسجد داراي 55ستون 5در 11 رديف مي باشد
گنبد آجري بزرگ مسجد که برروي اين شبستان زده شده است ودر قسمت زير حاشيه داراي کتيبه هايي از خشت کاشي زرد است که سوره جمعه وآيه (( انما يعمر مساجد الله وآيه من المتهدين وآيه الکرسي)) به خط ثلث برآن نوشته شده است .اين بنا در تاريخ 26/3/1375 به شماره 1733 به ثبت فهرست اثار تاريخي رسيده است .
سوغات همدان
از سوغات شهرهاي استان همدان مي توان به موارد زير اشاره داشت:باسلق،انگور،شيره انگورو کشمش تيزابي،قالي،گيوه ومنبت،عسل،نقل چاي وگردو،انواع آلو،آلبالو،موج بافي وسفال، سنل،لواشک،گز آردي،حلوا گردويي،نقل چاي، تخمه آفتابگردان، روغن حيواني،پنير،خيارشور،دوغ،حلوا شکري،انگشت پيچ وشيرمال،گيوه، صنايع چوب، چرم و…اشاره کرد.