یک مدل پیشنهادی ، برای مطالعه مطابق با بودجه بندی آزمون برای دانش‌آموزان انسانی
در آزمون های برنامه ای کانون طراحی برنامه راهبردی به نحوی است که به راحتی می توان چند روز پیش از پایان دو هفته فرصت تا آزمون بعدی ، همه ی مباحث آزمون را مطالعه کرد و با زدن تست های استاندارد و شناسنامه دار به تسلط در مباحث مختلف رسید . این مسئله (زودتر از موعد پایان یافتن مطالعه ی مباحث) ضرورت وجود روش مطمئن را برای استفاده بهینه از فرصت باقی مانده تا روز آزمون نشان می دهد.
اولین پیشنهاد این است که فاصله‌ی 13 روزه‌ی بین آزمون ها را به دو بخش کلی تقسیم نمایید؛ مطالعه و جمع‌بندی
مطالعه :
از آن جا که در هر آزمون مباحث جدیدی به بودجه‌بندی اضافه می‌شود، مطالعهی دقیق مطالب و بررسی ریزبینانه‌ی همه‌ی نکات کتاب درسی لازم می‌نماید. شاید اختصاص دادن 10 روز از این مدت زمان، به مطالعه منطقی به نظر می‌رسد. توجه داشته باشید که مطالعه در اینجا هم یادگیری کامل مطالب و هم تست‌زنی بصورت عادی (آموزشی) و زماندار (سنجشی) را شامل می‌شود. پس سعی کنید در برنامه‌ی خود، مطالعه و تست‌زنی از منابع موجود را حتما در 10 روز ابتدایی انجام دهید.
یکی از پرسش‌های متداول دانش‌آموزان در نیمسال دوم، چگونگی برقراری تعادل بین درس‌های عمومی و اختصاصی است.
هر چه به پایان سال تحصیلی و کنکور نزدیک‌تر می‌شویم سهم مطالعهی درس‌های متنی و حفظی که درس‌های عمومی نیز از جمله‌ی آن‌هاست نسبت به گذشته افزایش می‌یابد. دلیل این افزایش، امکان فراموشی بیشتر این درس‌ها نسبت به درس‌های محاسباتی است؛ ضمناً این درس‌ها زودبازده هستند و می‌توانید راحت‌تر و سریع‌تر وضعیت درسی خود را بهبود بخشید. همین مدل را باید در در دوران مطالعهی 10 روزه‌ی خود پیاده کنیم؛ بنابراین بهتر آن است که مطالعهی دروس عمومی را به روزهای پایانی این مدت موکول کنیم و ابتدا از دروس اختصاصی شروع کنیم.
نکته‌ی دیگر که ذهن بسیاری از دانش‌آموزان را به خود درگیر کرده است، اختصاص زمان مناسب برای هر درس است. در اینجا باید با توجه به معیارهایی همچون، علاقه و استعداد دانش‌آموز، ضریب آن درس در رشتهی مورد نظر دانش آموز، و تعداد سوالات آن درس در آزمون، زمان مختص هر درس را تعیین کنیم. همانطور که مشاهده می‌شود این معیارها شخصی است، یعنی دانش‌آموز باید با توجه به ویژگی‌های فردی خود، این زمان‌ها را مشخص کند. اما بصورت کلی، اهمیت برخی دروس در آزمون کانون و در کنکور بیشتر است، برای مثال هر دانش‌آموز رشتهی انسانی این حقیقت را می‌داند که باید به دروسی مثل ادبیات اختصاصی و عربی اختصاصی زمان بیشتری نسبت به درس تاریخ و جغرافیا، اختصاص دهد.
سعی کنید درس‌ها را در طول این 10 روز پخش نمایید؛ یعنی برای مثال محتوای مورد مطالعهی دروسی که دارای حجم زیادی هستند (مثل درس تاریخ ادبیات) را در پشت هم و در یک روز مطالعه نکنید بلکه آن ها را در طول این مدت به بازه‌های مطالعاتی کوتاه تر تقسیم نمایید. برای مثال اگر دانش‌اموزی قصد دارد 6 ساعت از زمان خود را به مطالعهی درس تاریخ ایران و جهان اختصاص دهد، این 6 ساعت را یه 3 بازه‌ی مطالعاتی 2 ساعته تقسیم نماید و یک روز درمیان به مطالعهی این درس بپردازد. همچنین این که چند درس را در یک روز مطالعه کنیم هم به خود دانش‌آموز باز می‌گردد.
جمع‌بندی :
جمع بندی به روش مناسب و منطقی می تواند مطالب و اطلاعات را در ذهن دانش آموز سازماندهی کند و علاوه بر تثبیت اطلاعات در حافظه بلندمدت ، باعث شود فرد به شناخت دقیق‌تری از وضعیت یادگیری خود برسد و از این طریق مهارت های فراشناختی خود را تقویت کند تا در آزمون های بعدی با شناخت دقیق تری از توانایی ها و ویژگی های مطالعاتی خود برنامه ریزی منظم تر و منطقی تری داشته باشد.
از مسائل مهم و پر اهمیت در جمع بندی استفاده از منابع کارآمد و مناسب است. با توجه به ویژگی های مطالعاتی هر دانش آموز بهترین منابع برای جمع بندی و مرور مطالب می تواند منابع زیر باشد :
آزمون غیر حضوری ، خلاصه های دانش آموزان ، تست های علامت دار ، فلش کارت های آموزشی
در ادامه، احسان طهماسبی، رتبهی 9 و محمدرضا نوروزی، رتبهی 7 کنکور سراسری انسانی سال 96 از روش‌های خود برای مطالعهی بودجه‌بندی آزمون می‌گویند :
احسان طهماسبی ، رتبه ۹ منطقه ۱ کنکور سراسری ۹۶
در فاصله‌ي ۱۳ روزه‌ي بين آزمون‌ها، ۱۰ روز مطالعه مي‌كردم و ۳ روز جمع‌بندي مي‌كردم. درس‌هاي حفظي را در پايان ۱۰ روز مطالعه مي‌كردم. در جمع‌بندي هم ۲ روز به مطالعه‌ي دروس اختصاصي و يك روز به مطالعه‌ي دروس عمومي اختصاص مي‌دادم. در روز جمعه بعد از آزمون برنامه‌ي ۱۳ روزه‌ي خود را تنظيم مي‌كردم.
محمدرضا نوروزی ، رتبه ۷ منطقه ۳ کنکور سراسری ۹۶ :
در این ۱۳ روز منتهی به آزمون بعد ، ابتدا منابع آزمون را داخل برنامه ی روزانه ی خود خُرد می کردم و دو سه روز آخر را نیز برای جمع بندی درس ها و تست های مطالعه شده اختصاص می دادم اما برای برخی از دروس تکنیکی و مهم مثل منطق و فلسفه هر ۳ روز یکبار مرور داشتم.
مهارت برنامه‌نویسی :
برای تدوین یک برنامه‌ی مناسب، موارد زیر را یک به یک و با دقت انجام دهید :
1- بودجه‌بندی هر درس را برای آزمون پیش رو در برنامه‌ی راهبردی مشاهده کنیم.
2- با توجه به بودجه‌بندی و میزان تسلط خود بر مباحث آن، زمان مناسب برای مطالعهی کامل این درس را تعیین کنیم.
3- این زمان را در طول این 10 روز پخش کنیم.
در جدول زیر، یک مدل پیشنهادی برای مطالعهی بودجه‌بندی آزمون 4 اسفند ارائه شده است. (دقت داشته باشید که این برنامه صرفا یک مثال برای نحوه‌ی صحیح برنامه‌ریزی است، هر دانش آموز خود باید برنامه‌ی راهبردی را سخصی سازی کند و به چنین برنامه‌ای برسد.)
تقلید یا تاثیر :
نکته‌ی پایانی که به آن اشاره می‌کنیم این است که این مدل برنامه‌ای صرفا یک مدل پیشنهادی است که بسیاری از رتبه‌های برتر آن را امتحان کرده اند و به نتیجه رسیده‌اند، اما در عین حال هر دانش‌آموز باید سیستم و روش مطالعهی خود را کشف کند، به سوالاتی از این قبیل که چه ساعتی از شبانه‌روز درس بخوانیم، برای هر درس چقدر زمان اختصاص دهیم و ... کسی جز خود دانش‌آموز نمی تواند پاسخ دهد. نیمسال دوم زمان مناسبی برای کشف روش‌های اختصاصی خویش است. سعی کنید به جای تقلید از روش دیگران، روش اختصاصی خود را بسازید و از نظرات و مشاوره‌های دیگران صرفا برای بهبود برنامه و روش خود تاثیر بپذیرید.
پیروز باشید - محمد ابراهیم مازنی