تا حالا برایتان پیش آمده که هنگام حل یک مسئله فیزیک بااینکه آن درس را خواندهاید، ولی باز احساس کنید سؤال برایتان ناآشناست ؟برخلاف تصور خیلی از دانشآموزان،آموختن فیزیک فراتر از حفظ فرمولها و جایگذاری دادههای مسئله در آنهاست.
اولین نکتهی مهمی که باید بدانید، این است که برای فهمیدن فیزیک، باید مسئله حل کنید. معلم فیزیک شما، بر قوانین و مفاهیم اصلی تأکید میکند و شما بهعنوان دانشآموز، باید بتوانید از این قوانین برای درک و حل مسئله استفاده کنید. برای درک و به خاطر سپردن دادهها و فرمولها، باید مطالب اساسی و نکاتی که مباحث مختلف را به هم مرتبط میکنند، یاد بگیرید.
کارشناسان پیشنهاد دادهاند برای یادگیری هر چه بیشتر فیزیک بهتر است مطالعه این درس را به 3 قسمت مطالعه قبل از کلاس ، مطالعه در حین کلاس و مطالعه بعد از کلاس تقسیم کرد .
روش مطالعه درس فیزیک قبل از کلاس
عنوان فصل را بررسی کنید تا بدانید قرار است چه مباحثی را یاد بگیرید. بخشهایی از کتابتان را که مربوط به آن مباحث هستند، بهطور اجمالی مطالعه کنید. این بررسی اولیه به شما کمک میکند کلاس را بهتر دنبال کنید، چون با اصطلاحات علمی آن آشنا شدهاید و راحتتر میتوانید مباحث را با آموختههای قبلیتان پیوند بدهید.
مقدمه و خلاصهی آن فصل را بخوانید و به تیترها و زیرمجموعههای آنها توجه کنید. سعی کنید در مورد مباحثی که قرار است پوشش داده شوند، در ذهنتان سؤال ایجاد کنید. این کار به شما کمک میکند به درس مسلط شوید و درنتیجه آن را بهتر درک کنید.
روش یادگیری درس فیزیک در کلاس
بهموقع به کلاس بروید و تا پایان در کلاس بمانید. اساتید معمولاً نکات مهم را در اولین و آخرین دقایق کلاس بیان میکنند و متأسفانه در این زمانها بیشترِ دانشآموزان به دلایل مختلف به درس گوش نمیکنند.
یادداشت برداری کنید. فهرستی از خلاصههایتان تهیه کنید تا برای مراجعههای بعدی دچار مشکل نشوید. بهاندازهی کافی فضای حاشیه را خالی بگذارید تا بعد بتوانید نکات و سؤالات را یادداشت کنید یا میتوانید یادداشتهایتان را روی یک برگه و نکات و سؤالات را پشت آن بنویسید.
وقتی یک طرح یا نمودار را از روی تختهرسم میکنید، یادتان باشد کامل بودن آن مهمتر از زیبا بودنش است. شما نباید فقط آنچه را که روی تخته میبینید کپی کنید، سعی کنید نکاتی را که استاد نمینویسد ولی در موردشان صحبت میکند نیز یادداشت کنید.
اگر هنگام یادداشتبرداری از مطالب جا ماندید، یک فضای خالی برای آن بگذارید و ادامه بدهید. بعد میتوانید جزوهتان را تکمیل کنید.
روش مطالعه درس فیزیک بعد از کلاس
در اولین فرصت، یادداشتهایتان را بازبینی و اصلاح کنید. نیازی به بازنویسی یا پاکنویس نیست. بهجای آن، نکات مهم را پیدا کنید و بین موضوعات اصلی ارتباط برقرار کنید. این نکات را در حاشیهها بهطور خلاصه بنویسید. این زمان فرصت خوبی است تا یادداشتها و جزوهتان را با هم ترکیب کنید تا در آخر ترم فقط یک جزوه را بخوانید!
همچنان که یادداشتهایتان را بررسی میکنید، ممکن است سؤالات مختلفی به ذهنتان برسد. این پرسشها را یادداشت و سعی کنید با کمک کتاب و دوستانتان، به آنها پاسخ بدهید یا از معلمتان بپرسید.
روش مطالعه کتاب فیزیک
"مطالعهی متن درس و حل مسئله " ، یک چرخه است. سؤالها شما را به سمت پاسخ ها هدایت میکنند و همان پاسخها، سؤالهای بیشتری ایجاد میکنند. خیلی وقتها یک فصل کامل، به توضیحِ یک موضوعِ پایهای کوچک اختصاص داده شده است. شما باید به دنبال همین قوانین و موضوعات اساسی بگردید. این قوانین به دیدگاه فیزیکدانان در مورد طبیعت جهت میدهند. تقریباً همهی مسائلی را که در کلاسهای فیزیک با آنها مواجه میشوید، میتوانید با استفاده از این فرمولها و نکات حل کنید.
وقتی به دنبال برقراری ارتباط بین موضوعات مختلف هستید، ممکن است متوجه شوید که ابتدای یک مسئلهی خاص با جزئیات بسیار زیاد شرح داده شده است، اما ادامهی مسئله بهصورت خیلی خلاصه بیان شده است. وقتی مسئله اینگونه تعمیم داده میشود، باید به مسائلی که قبلاً توضیح داده شدهاند برگردید و مطمئن شوید که میدانید چطور باید آن اصل عمومی را برای این مسئلهی خاص به کار ببرید. بعد ببینید آیا مسائل دیگری هم هستند که بتوانید با استفاده از آن قوانین حلشان کنید؟
چگونه مسائل فیزیک را حل کنیم؟
شما هم ممکن است مثل خیلی از دانشآموزان دیگر، مهارت چندانی در حل مسئله نداشته باشید. این بخش قرار است به شما کمک کند در حل مسائل، حرفهای شوید. برای اینکه بتوانید هر مسئله را بهطور مؤثر و حرفهای حل کنید، ابتدا باید به چند سؤال زیر پاسخ بدهید:
مسئله در مورد چیست؟
چه چیزی را باید پیدا کنم؟
از چه اطلاعاتی باید استفاده کنم؟ چه قوانینی به من کمک میکنند؟
چه اطلاعاتی دربارهی مسئله دارم؟
چطور میتوانم از این اطلاعات برای حل مسئله استفاده کنم؟
آیا راهحل من منطقی است؟
برای حل مسائل فیزیک، مراحل زیر را انجام بدهید:
1- صورتمسئله را بخوانید. معنی اصطلاحاتی را که نمیدانید، پیدا کنید. بدانید که مسئله در مورد چیست؟
2-برای مسئله یک شکل یا طرح بکشید. یک طرح ساده هم کافی است، اما اگر میخواهید طرح خیلی خوبی بکشید، بهتر است این موارد را در نظر داشته باشید:
عنوانی انتخاب کنید که مسئله را توضیح بدهد یا مجهول مسئله را مشخص کند؛
متغیرها و پارامترهای مسئله را مشخص کنید و مقدار هریک از پارامترها را در طرحتان بنویسید؛
تمام پارامترهای مجهولی را که برای رسیدن به جواب لازم دارید، مشخص کنید؛
واحد اندازهگیری همهی پارامترها را بنویسید. اگر طرح شما یک نمودار است، واحدها و مقیاسها را فراموش نکنید؛
همهی اطلاعات مسئله را بنویسید. مثلاً میزان شتاب جاذبه، نادیده گرفتن مقاومت هوا یا اصطکاک و …؛
3-مشخص کنید برای یافتن پاسخ، به کدام فرمولها نیاز دارید؟ معمولاً طرحی که کشیدهاید، روشها و فرمولهای موردنیاز را به شما پیشنهاد میدهد.
4- در هنگام امتحان، ممکن است مجبور باشید در زمان محدودی مسئله را حل کنید. پس هرگاه مسئلهای را در خانه حل کردید، یکبار دیگر برگردید و سعی کنید آن را سریعتر حل کنید تا سرعت و اعتمادبهنفستان را بالا ببرید.
وقتی یک مسئله را تمام کردید، پاسختان را مرور کنید. باید بتوانید بدون مراجعه به کتاب یا جزوه، راهحلتان را کاملاً درک کنید. اگر در هنگام خواندن پاسخ، بخشی را متوجه نشدید، این یعنی یا یکی از مراحلی را که برای پیشبرد منطقی راهحل لازم بوده است، حذف کردهاید یا بهاندازهی کافی راهحلتان را توضیح ندادهاید.
برای حل دقیق و صحیح مسائل در خانه، به زمان بیشتری احتیاج دارید. اگرچه یادداشت کردن تمام مراحل و کارهایی که برای حل مسئله انجام میدهید، سرعتتان را کم میکند، اما باعث میشود حرفهایتر شوید و چیزی را جا نیندازید. این یادداشتهای دقیق، برای دوره کردن قبل از امتحان هم بسیار مفیدند.