برای مشاهده فیلم معرفی مهندسی نفت کلیک کنید
مقدمه:
حیات در کره زمین که مدام در جنب و جوش و حرکت است، بیشترین انرژي جنبشی، گرمایی و شیمیایی خود را از نفت می گیرد. در واقع به یاري این ماده حیاتی است که کوچکترین موتور ماشین تا غول آساترین ناوگان هاي سنگین به حرکت در می آید و هزاران نوع تولیدات و مصنوعات صنایع سنگین و جدید پتروشیمی، کودهاي شیمیایی، فرآورده هاي دارویی ، پارچه ها و الیاف مصنوعی، پلاستیک ها ، چسب ها ، فرآورده های بهداشتی و آرایشی و پوشش هاي استحفاظی ساخته می شود. خوشبختانه کشور ما که در دل خلیج نفت خیز فارس آرمیده است، به عنوان یکی از منابع و معادن بزرگ نفت و گاز جهان به شمار می رود. از همین رو تربیت نیرو انسانی متخصص و کارآمد براي بهره برداري درست و بهینه از این سرمایه خداداد و جوابگویی افراد به نیاز هاي آتی صنعت نفت کشور، بسیار ضروري است. به همین منظور مجموعه کارشناسی مهندسی نفت که داراي چهار گرایش مهندسی اکتشاف نفت، مهندسی استخراج نفت مخازن نفت، مهندسی استخراج نفت حفاري و مهندسی استخراج نفت بهره برداري از منابع نفت می باشد ، در دانشگاه صنعت نفت از سال 1378 دایر شده است. اساس دروس این رشته در همه گرایش ها مبتنی بر مکانیک سیالات ، دینامیک گازها، ترمودینامیک سیالات ، انتقال جرم و اقتصاد مهندسی است و هدف آن تربیت مهندسین کارآمدي است که بتوانند روش هاي بهینه بهره برداري از منابع نفت و گاز را طراحی و اجرا کنند.
دروس مشترك در گرایش هاي مختلف مهندسی نفت :
ریاضی عمومی ، معادلات دیفرانسیل ، ریاضیات مهندسی ، شیمی عمومی ، شیمی آلی ، فیزیک ، برنامه نویسی کامپیوتر، زمین شناسی عمومی ، موازنه انرژي و مواد، استاتیک و مقاومت مصالح ، ترمودینامیک، مکانیک سیالات ، انتقال حرارت ، کنترل فرآیندها، زمین شناسی نفت ، مبانی فرآیندهاي صنایع نفت ، خواص سنگ هاي مخزن ، خواص سیالات مخزن ، کارگاه عمومی ، کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی ، مبانی چاه آزمایی ، نمودارگیري چاه ، مهندسی مخازن ، زمین شناسی ساختمان.
گرایش مهندسی اکتشاف :
اولین مرحله براي بهره برداري یا برداشت نفت ، کشف حوزه هاي نفتی است که این کار توسط لرزه نگاري انجام می گیرد. مهندسین اکتشاف ، امواج صوتی را به اعماق زمین فرستاده و سپس امواج برگشتی را اندازه گیري و پردازش می کنند تا به وجود یا عدم وجود نفت در درون زمین پی ببرند. این گرایش ارتباط نزدیکی با زمین شناسی دارد.
دروس تخصصی گرایش مهندسی اکتشاف :
ژئوفیزیک ، ژئوشیمی آلی (نفت )، تخمین و ارزیابی ذخایر نفتی ، زمین شناسی ایران و مناطق همجوار، روش هاي افزایش برداشت از مخازن ، عملیات زمین شناسی ایران ، مهندسی مخازن نفت ، میکروپالئونتولوژي ، اصول حفاري ، گل حفاري و سیمانکاري چاه ها، زمین شناسی نفت ، چاه نگاري ، زمین شناسی مهندسی ، زمین ساخت ، مکانیک محیط هاي ناپیوسته سنگی ، زمین شناسی مناطق دریایی ، زمین شناسی عمومی ، سنگ شناسی (رسوبی آذرین و دگرگونی )، کانی شناسی ، برداشت زمین شناسی ، زمین شناسی ساختمانی ، فتوژئولوژي و سنجش از راه دور، پتروفیزیک ،مکانیک سیالات ، فسیل شناسی (دیرینه شناسی )، رسوب شناسی ، چینه شناسی ، بررسی فنی اقتصادي ، مبانی مهندسی نفت ، زمین شناسی زیرزمینی .
گرایش مهندسی حفاري :
طراحی تجهیزات حفاري و انجام عملیات در مناسبترین شرایط و ارزیابی اثرات تکنولوژي حفاري و استخراج بر محیط زیست کشور و ارائه راه هاي مناسب براي جلوگیري از تخریب آن ، جزو فعالیت هاي این گرایش است . یک مهندس حفار روش هایی را ارائه می دهد که هزینه حفاري را پایین و راندمان کار را بالا می برد.
دروس تخصصی گرایش مهندسی حفاري :
مبانی مهندسی برق ، دینامیک ، مهندسی حفاري ، سیمان حفاري ، گل حفاري ، مهندسی حفاري پیشرفته ، اسیدکاري در عملیات .
گرایش مهندسی مخازن نفت :
دانش مهندسی مخازن به این می پردازد که ما در یک حوزه نفتی در اعماق زمین مثلاً در عمق 2 یا 3 هزار متري چه مقدار نفت و گاز داریم و چه مقدار از آن قابل دسترسی می باشد و با چه سرعتی می توان از مخزن مورد نظر برداشت کرد؟
مهندسی نفت گرایش مخازن ، نوع مخزن نفت یا گاز و همچنین فشار، دما و عمق آن از سطح زمین را مشخص می کند زیرا موارد فوق در نحوه برداشت و استخراج نفت از مخازن تأثیر دارد.
دروس تخصصی گرایش مهندسی مخازن نفت :
مکانیک سیالات دو فازي ، انتقال جرم ، ترمودینامیک ، مهندسی مخازن ، مطالعات مخازن ، عملیات بهره برداري ، روش هاي افزایش وبرداشت مخازن ، مدیریت و صیانت از مخازن .
گرایش مهندسی بهره برداري از منابع نفت:
امروزه اکثر مخازن نفت کشور ما دچار افت فشار شده اند به همین دلیل نفت به صورت طبیعی به سطح زمین نمی رسد و در نتیجه حضور مهندسین بهره برداري از منابع نفت ، یک ضرورت اجتناب ناپذیر است . افرادي که با استفاده از روش هاي علمی بهتر و اصولی تر، از مخازن نفتی بهره برداري می کنند.
دروس تخصصی گرایش مهندسی بهره برداري از منابع نفت :
مکانیک سیالات دوفازي ، اصول ژئوفیزیک اکتشافی ، مهندسی مخازن ، مهندسی حفاري ، عملیات بهره برداري ، روش هاي افزایش و برداشت از مخازن ، تخمین مخازن در چاه هاي اکتشافی ، آزمایشگاه نفت .
توانایی هاي لازم :
علاوه بر دو درس ریاضی و فیزیک که دو درس پایه در تمامی رشته هاي مهندسی از جمله رشته مهندسی نفت است ، درس زبان انگلیسی نیز در این رشته اهمیت ویژه اي دارد. در ضمن به دلیل اینکه نوع کار فارغ التحصیلان این رشته سنگین است و محیط کارشان نیز خارج از شهر است ، دانشجویان این دانشگاه از بین داوطلبان مرد انتخاب می شوند. براي مثال یک مهندس حفاري در وزارت نفت باید 15 روز خارج از شهر و دور از خانواده باشد و سپس یک هفته مرخصی دارد.
موقعیت شغلی در ایران :
قطعاً اولین بازار کار موجود براي فارغ التحصیلان این رشته وزارت نفت است اما دانشگاه صنعت نفت در حال حاضر دانشجویان این رشته را بورسیه نمی کند بلکه اگر سطح علمی دانشجویی خوب باشد، در نهایت جذب وزارت نفت می شود. البته در حال حاضر بیش از 70 درصد از دانشجویان جذب وزارت نفت می شوند و مابقی آنها نیز جذب صنایع شیمایی خصوصی می شوند چرا که بیشتر واحدهاي رشته مهندسی نفت با رشته مهندسی شیمی مشترك است.
منبع: کتاب جامع آشنایی با رشته هاي مختلف دانشگاهی و زمینه هاي شغلی اثر رضا فریدون نژاد