آتشکده سیاهگل در ۲۵ کیلومتری شهر ایوان در بخش زرنه و در ساحل جنوبی رودخانه ای به نام کنگیر با فاصله تقریبی ۷۰۰ متر از آن رودخانه واقع شده است. این آتشکده که در سال ۱۳۴۹ توسط اندنبرگ، باستان شناس بلژیکی کشف شد، وسط دشتی کوچک ساخته شده که احتمالاً در آن دشت منازل مسکونی اهالی این منطقه، یعنی جایی نزدیک به آتشکده قرار داشته و همچنین زمین های حاصلخیز و آبرفتی که در آنجا وجود دارد، مطابق با رسم معمول آن زمان همگی وقف آتشکده بوده است.
ویژگی های معماری
آنچه از آتشکده سیاهگل باقی مانده ایوانی است مربع شکل با ابعاد پنج در پنج متر و ارتفاعی در حدود ده متر. آتشدان در میانه بنا قرار دارد و در قسمت فوقانی روزنه هایی دیده می شود که به احتمال زیاد برای خروج دود آتش تعبیه شده اند.
قطر دیوارها یک متر است و مصالحی چون سنگ، ساروج و گچ در ساخت این بنا به کار رفته است. همچنین وجود حیاطی که آتشکده را محصور می کرده و البته سال هاست در اثر فرسایش و بی توجهی تخریب شده، همگی نشانگر سبک معماری دوره ساسانی است.
یکی دیگر از ویژگی های ساخت آتشکده ها به عنوان اماکن مذهبی در دوره ساسانی آن است که برای آنها چهار دروازه رو به چهار جهت اصلی می ساختند. از این نظر آتشکده سیاهگل شباهت زیادی به آتشکده قصرشیرین دارد.
شواهد باستانی دیگر
همان طور که گفته شد آتشکده سیاهگل در ساحل رودخانه کنگیر ساخته شده که بنا کردن آتشکده در نزدیکی آب نیز یکی دیگر از آیین های برپا کردن آتشکده در عهد باستان است.
در وسط رودخانه کنگیر سنگ بلندی با ارتفاع حدود دوازده و قطر شش متر وجود دارد که بسیار عظیم و دیدنی است. این سنگ را در گویش محلی سانیری می نامند که معنای این واژه به درستی مشخص نیست. علاوه بر این، سنگ دیگری با ارتفاع کمتر و با کج شدگی که در اثر فرسایش ایجاد شده، آن سو تر در جهت شرق سانیری دیده می شود.