زمين‌لرزه يا زلزله لرزش و جنبش زمين است که به علّت آزاد شدن انرژي ناشي از گسيختگي سريع در گسلهاي پوستهٔ زمين در مدّتي کوتاه روي مي‌دهد. محلّي که منشأ زمين‌لرزه است و انرژي از آنجا خارج مي‌شود را کانون ژرفي، و نقطهٔ بالاي کانون در سطح زمين را مرکز سطحي زمين‌لرزه گويند. پيش از وقوع زمين‌لرزهٔ اصلي معمولاً زلزله‌هاي نسبتاً خفيف‌تريد ر منطقه روي مي‌دهد که به پيش‌لرزه معروفند. به لرزشهاي بعدي زمين‌لرزه نيز پس‌لرزه گويند که با شدّت کمتر و با فاصلهٔ زماني گوناگون ميان چند دقيقه تا چند ماه رخ مي‌دهند. زمين‌لرزه به سه صورت عمودي، افقي و موجي بوقوع مي‌رسد که نوع آخر از شايعترين آنهاست.
زمين لرزه نتيجهٔ رهايي ناگهاني انرژي از داخل پوسته زمين است که امواج مرتعشي را ايجاد مي‌کند. زمين لرزه‌ها توسط دستگاه زلزله سنج يا لرزه نگار ثبت مي‌شوند. مقدار بزرگي يک زلزله (ريشتر) طبق قرارداد گزارش مي‌شود، زلزله‌هاي کوچکتر از شدت ۳ اغلب غير محسوس و بزگتر از ۷ خسارت‌هاي جدي را به بار مي‌آورند. شدت لرزه با روش اصلاح شدهٔ مرکالي اندازه‌گيري مي‌شود.
در نزديکي سطح زمين، زلزله به صورت ارتعاش يا گاهي جابجايي زمين نمايان مي‌شود. زماني که مرکز زمين‌لرزه در داخل دريا باشد، بستر دريا به ميزاني تغيير مکان مي‌يابد که باعث ايجاد سونامي مي‌شود. ارتعاشات زمين همين‌طورريزش کوه و گاهي فعاليت‌هاي آتشفشاني را موجب مي‌شود.
در حالت کلي کلمه زمين لرزه هر نوع ارتعاشي را در بر مي‌گيرد – چه ارتعاش طبيعي چه مصنوعي توسط انسان – که موجب ايجاد امواج مرتعش مي‌شود. زمين لرزه‌ها اغلب معلول شکستگي‌هاي گسل‌ها هستند، و همين‌طور فعاليت‌هاي آتشفشاني، ريزش کوه‌ها، انفجار معدن‌ها، و آزمايش‌هاي هسته‌اي. نقطهٔ آغازين شکاف لرزه را کانون مي‌نامند. مرکز زمين‌لرزه نقطه‌اي است در راستاي عمودي کانون و در سطح زمين.