«نه گفتن» مهمترین مهارتی است که هر فردی چه در کودکی و چه در بزرگسالی به آن نیازمند است. اما واقعیت این است که این مهارت مورد غفلت واقع شده. توانایی «نه گفتن» در کودکی باعث محافظت کودک در مقابل آسیبهای غریبهها میشود. کمک میکند هویت، عزت نفس و استقلال خود را دریابد و به رسمیت بشناسد. در نوجوانی، این مهارت به فرزند شما کمک میکند تا اجبارهای گروه همسالان را نپذیرد و به بسیاری از رفتارهای پرخطر و آسیبزا، نه بگوید. بچهای که نه گفتن را بلد است، به سادگی قواعد خودش و خانواده را زیر پا نمیگذارد و در بزرگسالی هم به اصول خود پایبند است.
برای اینکه فرزندتان در سنین مختلف و موقعیتهای گوناگون قدرت نه گفتن داشته باشد باید:
1- تفکر منطقی را به او بیاموزید. برای انجام هر کاری، استدلال منطقی و متناسب با سن کودک بیاورید و به او بگویید که چرا باید نه بگوید.
2- محبوبیت او را معادل مطیع بودنش قرار ندهید. به او نگویید اگر هر چی من بگویم گوش کنی، آن وقت بچه خوبی هستی. در این صورت فرزند شما برای محبوب بودن، از کلمه «نه» استفاده نخواهد کرد.
3- بزرگترها را به او قدرت بیچون و چرا معرفی نکنید. وقتی کودکتان فکر کند باید از همه بزرگترها اطاعت کند، توان نه گفتن مقابل بزرگترهای غریبه را نخواهد داشت.
4- به او اختیار تصمیمگیری بدهید. مثلاً در انتخاب لباس، انتخاب شیوه تفریح، انتخاب خوراکی و... اجازه بدهید گاهی به شما نه بگوید و به این نه گفتن او احترام بگذارید.
5- روی تقویت اعتماد به نفس فرزندتان کار کنید. ویژگیهای مثبتش را به او یادآور شوید و او را به هر بهانهای تنبیه نکنید. فرزند شما وقتی اعتماد به نفس پیدا کند، عزت نفس هم پیدا خواهد کرد.
6- برای او خط قرمزها را مشخص کنید. بگویید در مقابل چه درخواستهایی همیشه باید نه بگوید و در چه مواردی میتواند به خواست خودش تصمیم بگیرد.
7- پیامد نه گفتن او باید امنیت باشد. اگر کودکتان نه بگوید و در مقابل، تنبیه شود، کم کم یاد میگیرد که از نه گفتن اجتناب کند و خود را مجبور به انجام خواست دیگران کند.
8- هشدارهای مربوط به تسلیم بودن محض را به او بدهید. بگویید اگر نتواند نه بگوید، ممکن است چه خطراتی او را تهدید کند.
9- الگوی خوبی باشید و خودتان با اعتماد به نفس، هر جا که لازم است مخالفت کنید و محترمانه اما قاطعانه نه بگویید.
10- به او یاد بدهید که به نه گفتن دیگران هم احترام بگذارد و فقط وقتی پاسخهای آنها را مبنی بر رضایت تعبیر کند که به صراحت موافقت کرده باشند. بجز این، هر پاسخ مبهم دیگری (مثل نمیدونم... شاید... بذار ببینم... بدم نمیاد و...) به معنی مخالفت و نه است و باید به آن احترام گذاشت.