سیب زمینی شیرین (Sweet potato )، گیاهی است چندساله از خانواده Convolvulaceae (نیلوفر صحرایی) که بومی مناطق گرمسیری آمریکا و اندونزی می باشد. این گیاه معمولا به صورت یک ساله نگهداری می شود .
امروزه این گیاه به علت داشتن غده های خوراکی در اکثر مناطق دنیا از جمله چین ، هندوستان و سایر مناطق آسیا و آفریقای شمالی و اروپا کاشته می شود . در کشور ما ،ایران در بلوچستان می روید و در برخی مناطق دیگر نیز کاشته می شود.
خانواده نیلوفر صحرایی شامل 500 گونه گیاه یک ساله و چند ساله می باشد که اکثرا تاک مانند می باشند.
دارای شاخه های دراز و خزنده روی زمین می باشد که ساقه ها تا 4 متر نیز رشد می کنند ، ریشه آن متورم ، دراز و شیرین می باشد.
این گیاه دارای سرعت رشد سریعی می باشد.
برگهای سیب زمینی شیرین قلبی شکل مخروطی موجدار با دم برگ دراز و به رنگهای بنفش ، ارغوانی و گاهی سفید دیده می شوند. به جز مصرف خوراکی، از آنجایی که دارای برگهای زیبا و رنگارنگ می باشد به عنوان گیاه پوششی و برای مرزبندی و کاشت در باغ نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
گلهای آن منظم ، جام گلها به شکل قیف است، این گلها به رنگهای سفید، صورتی و یا بنفش می باشند.
محصول این گیاه معمولا قسمت زیر زمینی آن است که نوعی غده کاذب می باشد چون متورم است و محتوی نشاسته و مواد غذایی و مواد شیرین است.
این گیاه دارای ارقام مختلفی است که بر حسب رنگ و بزرگی و کوچکی غده آنها مشخص می شود . از جمله سیب زمینی شیرین با غده قرمز خاکستری ، سیب زمینی شیرین زرد رنگ ، نوعی با غده ریز به نام Pataate minime که در اسپانیا کاشته می شود. و پر محصول است و سرانجام نوعی با غده درشت Patate igname که وزن هر غده آن تا چند کیلو گرم نیز می شود و رنگ گوشت آن سفید است .
• شرایط محیط رشد گیاه Ipomoea batatas به شرح زیر میباشد :
خاک : خاک باغچه مخلوط با خاک برگ و مرطوب و خوب زهکشی شده.
این گیاه در برابر خاک خشک نیز مقاوم میباشد.
نور: آفتاب کامل.
سیب زمینی شیرین نباید در محل سایه و نیمسایه قرار داشته باشد زیرا رشد خوبی نخواهد داشت.
دما: دمای بین 21 تا 34 درجه برای رشد این گیاه مناسب است .( البته سیب زمینی شیرین در برابر سرما نیز مقاوم میباشد.)
آبیاری : به طور متوسط انجام شود.
کوددهی :کوددهی باعث رشد بهتر گیاه خواهد شد.
• آفات و امراض : در مورد گیاه سیب زمینی شیرین باید مراقب سوسک کک ، بیماری قارچی برگها ، پوسیدگی ساقه و بیماری لکه برگی باشید.
• تکثیر : برای تکثیر این گیاه میتوانید به 2 روش اقدام کنید.
1- کاشت بذر : برای این منظور در فصل بهار اقدام کنید و ابتدا بذرها را به مدت 24 ساعت در آب قرار دهید و سپس اقدام به کاشت کنید.
2- قلمه زدن : ساده ترین روش برای تکثیر این گیاه قلمه زدن میباشد .
ابتدا قطعاتی از ساقه رونده گیاه به طول 30 سانتیمتر را از آن جا کنید و تمامی برگها بجز برگهای کوچک انتهایی را جدا کرده و قلمه ها را در خاک قرار دهید ، پس از مدتی گیاه شروع به رشد خواهد کرد . (فصل بهار یا تابستان برای قلمه زدن مناسب است .)
سیب زمینی شیرین رنگهای مختلف و ارزش غذایی بالایی دارد. پرمصرف‌ترین آن گوشت زرد و نارنجی دارد و در بازار میوه و تره‌بار بسیاری از کشورها موجود است.