در این مطلب گفتار سوم ( پروتئین ها ) از فصل اول ( مولکول های اطلاعاتی ) زیست دوازدهم را بررسی می کنیم:
درسنامه کامل شامل قیدها، نکات، نکات ترکیبی، نکات تستی و نکات شکل ها
تست های کنکور سال های اخیر
انیمیشن آمینواسیدها
- بودجه بندی کنکور های سال های اخیر این فصل:
| تعداد کل سوالات | مستقل | ترکیبی | مباحث مهم | |||||||||
| کنکور داخل و خارج 98 | 4 | 3 | 1 | عملکرد آنزیم ها - ساختار DNA - ساختار پروتئین | ||||||||
| کنکور داخل و خارج 99 | 4 | 0 | 4 | |||||||||
| کنکور داخل و خارج 1400 | 4 | 4 | 0 | |||||||||
- این فصل از زیست شناسی با همه فصلایی که تا الان خوندید فرق داره! دارید وارد مبحث جدیدی به نام ژنتیک میشید که تا چند فصل دیگه هم ادامه داره. و اما این فصل پایه و اساس چیزاییه که قراره در فصل های بعدی بخونید و پیش نیاز اونهاست. پس خیلی خوب و دقیق این فصل رو یاد یگیرید!
راستی برای یادگرفتن خیلی خوب این فصل احتیاج به یه سری پیش نیاز از فصل6 زیست2 داری. پس اگه اون فصلو خوب بلد نیستی، برو یه مرور سریع داشته باش و زود برگرد اینجا!
تو این گفتار از آمینواسید تا ساختار نهایی پروتئین ها رو بررسی می کنیم. اصلا هر چیزی که از ژنتیک میبینی، همشون آخر میخوان به تولید همین پروتئینا برسن! پس بدون که چقدر مهمن و خیلی خوب یادشون بگیر.
**یادتون باشه می تونید در انتهای مطلب نظرات و سوالات خودتونو از این مبحث مطرح کنید تا بهشون پاسخ بدم.
درسنامه کامل نکات مولکول های اطلاعاتی - پروتئین ها
سطوح مختلف ساختاری در پروتئین ها
** جهت مشاهده انیمیشن مرتبط با این پاراگراف به انتهای مطلب مراجعه کنید. 
قیدها:
- یکی از راه های پی بردن به شکل پروتئین ها، استفاده از پرتو های ایکس است.
- اولین پروتئینی که ساختار آن شناسایی شد، میوگلوبین بود.
نکات:
- گروه R آمینواسید -> تعیین نوع آمینواسید -> تعیین شکل فضایی پروتئین -> تعیین نقش و عملکرد پروتئین
نکات ترکیبی:
- نمی توان گفت هر جهشی که باعث تغییر شکل سه بعدی پروتئین ها شود، عملکرد آن را تغییر می دهد. -> ممکن است در نقاط غیر مهم باشد.
- طبق شکل فصل2 دهم که نشان دهنده چگونگی فعالیت پروتئین های انتقال دهنده غشایی بود، می توانیم این استنباط را داشته باشیم که شکل پروتئین ها می تواند در هنگام عملکرد تغییر کند.
- با استفاده از پرتو های ایکس می توان به این موارد در مولکول های مورد بررسی پی برد:
-- تعداد رشته های سازنده
-- ابعاد مولکول
-- شکل فضایی مثل اینکه مولکول مارپیچی است یا کروی یا ...
-- جایگاه قرار گرفتن اتم ها در مولکول
ساختار اول پروتئین - توالی آمینواسیدها
** جهت مشاهده انیمیشن مرتبط با این پاراگراف به انتهای مطلب مراجعه کنید. 
قیدها:
- تغییر آمینواسید در هر جایگاه موجب تغییر در ساختار اول پروتئین می شود.
- و ممکن است فعالیت آن را تغییر دهد.
- با توجه به اهمیت توالی آمینو اسید ها در ساختار اول، همه سطوح دیگر ساختاری در پروتئین ها به این ساختار بستگی دارد.
نکات:
- فقط یک نوع پیوند ( کوالانسی ) دارد.
- با تغییر یک آمینو اسید در رشته پلی پپتیدی، ساختار اول حتما تغییر می کند،،، ولی عملکرد آن ممکن است تعییر کند یا نکند! بستگی دارد که این تغییر در جای مهم و عملکردی پروتئین بوده یا نه.
ساختار دوم - الگو هایی از پیوند های هیدروژنی
** جهت مشاهده انیمیشن مرتبط با این پاراگراف به انتهای مطلب مراجعه کنید. 
قیدها:
- ساختار دوم پروتئین ها به چند صورت دیده می شود.
- که دو نمونه معروف ( نه فقط) آن ها ساختار مارپیچی و ساختار صفحه ای است.
نکات:
- در این ساختار دو نوع پیوند نقش دارد: پیوند های پپتیدی + پیوند های هیدروژنی
- به شکل دقت کنید که پیوند هیدروژنی بین اکسیژن گروه کربوکسیل و هیدروژن گروه آمین برقرار می شود.
ساختار سوم - تا خورده و متصل به هم
** جهت مشاهده انیمیشن مرتبط با این پاراگراف به انتهای مطلب مراجعه کنید. 
قیدها:
- ساختار سوم ساختاری سه بعدی پروتئین هاست که در آن با تا خوردگی بیشتر صفحات و مارپیچ های ساختار دوم به شکل های مختلفی در می آید.
- با وجود نیرو های پیوند های ساختار سوم، پروتئین های دارای ساختار سوم ثبات نسبی دارند.
- ایجاد تغییر در پروتئین، حتی تغییر یک آمینواسید هم می تواند ساختار و عملکرد آن ها را به شدت تغییر دهد.
نکات:
- به این نکته مهم توجه کنید که پیوند اشتراکی ( کوالان ) در همه ساختار ها دیده می شود.
- دقت کنید:
-- تشکیل ساختار سوم: در اثر پیوند های آبگریز
-- تثیبت ساختار سوم: در اثر پیوند های هیدروژنی، اشتراکی و یونی
-- داشتن ثبات نسبی ساختار سوم: در اثر مجموع این پیوند ها
- در این ساختار دو نوع پیوند نقش دارد: پیوند های پپتیدی + پیوند های هیدروژنی + پیوند کوالان + پیوند یونی
- با توجه به شکل:
-- پیوند دی سولفید، پیوند بین دو اتم گوگرد است که می تواند در یک زنجیره یا بین زنجیره های پلی پپتیدی تشکیل شود. این پیوند به شدت آبگریز است.
-- دقت کنید در ساختار پروتئین ها، پیوند آبگریز را در ساختار سوم به بعد می توان مشاهده کرد.
- دقت کنید اولین تا خوردگی ر=ها در ساختار پلی پپتید، در ساختار دوم به وجود می آید و در ساختار سوم این تا خوردگی ها بیشتر می شود.
- بر اساس نوع گروه R هم آمینواسید های آبدوست و هم آمینواسید های آبگریز وجود دارند.
ساختار چهارم - آرایش زیر واحد ها
** جهت مشاهده انیمیشن مرتبط با این پاراگراف به انتهای مطلب مراجعه کنید. 
قیدها:
- بعضی پروتئین ها ساختار چهارم دارند.
- این ساختار هنگامی شکل می گیرد که دو یا چند زنجیره پلی پپتید در کنار یکدیگر پروتئین را تشکیل دهند.
- در ساختار سوم هر یک از زنجیر ها به صورت یک زیر واحد تا خورده و شکل خاصی پیدا می کنند.
نکات ترکیبی:
- میدانیم که اکتین، میوزین و پادتن ها بیش از یک زنجیره دارند. بنابراین این پروتئین ها دارای ساختار چهارم می باشند.
- هموگلوبین در هر سلول دیپلوئید هسته دار زنده بدن انسان دارای دو نوع ژن متفاوت برای ساخت هر یک از دو نوع زنجیره پلی پپتیدی است.
- هموگلوبین در کبد تخریب می شود -> تولید بیلی روبین
- هموگلوبین و انواع گلوبین ها با جذب و انتقال یون ها -> تنظیم ph
خلاصه سطوح مختلف ساختاری در پروتئین ها
تست های کنکور مولکول های اطلاعاتی - پروتئین ها
تست شماره 1 |
- کدام عبارت درباره ی ساختار پروتئین قرمز رنگ موجود در تار ماهیچه ای کند انسان صحیح است؟ ( سراسری 99)
1- بخشی که دارای اتم آهن مرکزی است، جزئی از زنجیره ی پپتیدی آن محسوب می شود.
2- زنجیره های تا خورده ی آن از طریق گیوند های غیر اشتراکی در کنار یکدیگر قرار می گیرند.
3- همه ی آمینو اسید های موجود در ساختار دوم، از طریق پیوند هیدروژنی با یکدیگر ارتباط دارند.
4- در یک زنجیره، گروه CO یک آمینو اسید به گروه NH آمینواسید عیر مجاورش نزدیک و پیوند برقرار می نماید.
تست شماره 2 |
- کدام عبارت، درباره ی اولین پروتئینی که ساختار آن شناسایی شد، نادرست است؟ ( سراسری 99)
1- در بخش هایی از این مولکول، ساختار های متنوعی وجود دارد.
2- ساختار نهایی آن با تشکیل بیش از یک نوع پیوند، تثبیت می شود.
3- هر یک از زنجیره های پلی پپتیدی آن، به صورت یک زیر واحد تا خورده است.
4- با تغییر یک آمینواسید، ممکن است ساختار و عملکرد آن به شدت تغییر یابد.
پاسخ تشریحی شماره 1 |
- گزینه4 صحیح می باشد.
سوال در مورد پروتئنی میوگلوبین می باشد که در ساختار دوم آن با تا خوردن مولکول، بین گروه کربوکسیل و آمین برخی آمینو اسید های نزدیک شده آن پیوند هیدروژنی برقرار می شود.
بررسی گزینه ها:
1- بخش آهن دار هم، جزء معدنی است و مربوط به بخش آبی یا پپتیدی نمی باشد.
2- میوگلوبین فقط یک زنجیره ی پلی پپتیدی دارد.
3- در ساختار دوم و سوم پروتئین ها، فقط برخی آمینو اسید ها با هم پیوند هیدروژنی دارند.
پاسخ تشریحی شماره 2 |
- گزینه 3 صحیح است.
میوگلوبین اولین پروتئینی بود که ساختار آن شناسایی شد. این پروتئین دارای یک رشته پلی پپتیدی می باشد که در بخش هایی از آن پیوند هیدروژنی، یونی با ساختار های متنوع اول تا سوم وجود دارد. تغییر در هر آمینو اسید آن می تواند سبب تغییر در ساختار های معتلف و عملکرد آن شود.
انیمیشن ساختار پروتئین ها
جهت فهم بهتر شما عزیزان، کلیپی از منابع خارجی برای شما تهیه و بارگزاری کردم که می تواند شما را برای مرور و تثبیت بیشتر مطلب کمک کند. همچنین قسمت هایی از کلیپ را که طبق متن کتاب می باشد را ترجمه کردم و در قالب زیرنویس در کلیپ قرار دادم.
امیدوارم که به خوبی استفاده کنید و برایتان مفید باشد.
صفحه اینستاگرام ما
دوستان عزیزم ما تصمیم گرفتیم برای اینکه بتوانیم ارتباطمان را با هم بیشتر کنیم و قدم به قدم کنارتان باشیم، صفحه ی اینستاگرام متا را بسازیم و همراهتان باشیم. برای دیدن صفحه ما روی لینک زیر کلیک کنید.
